TAILIEUCHUNG - Ẩn dụ ý niệm về quyền lực và sự kính trọng trong thành ngữ tiếng Anh và tiếng Việt

Việc nghiên cứu thành ngữ từ quan điểm ngôn ngữ học tri nhận, đặc biệt là dưới góc độ ẩn dụ ý niệm đang ngày càng được giới nghiên cứu ngôn ngữ quan tâm, bởi vì nó có thể làm sáng tỏ nhiều vấn đề chưa được giải quyết. Theo hướng tiếp cận này, bài báo khảo sát vai trò của các ẩn dụ ý niệm về quyền lực và sự kính trọng trong thành ngữ chứa yếu tố “tay”, “mặt”, “mũi” của tiếng Anh và tiếng Việt để đánh giá vai trò của ẩn dụ ý niệm trong việc tạo lập nghĩa hàm ẩn của thành ngữ. | Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Ngọc Vũ ẢN DỤ Ý NIỆM VỀ QUYỀN Lực VÀ Sự KÍNH TRỌNG TRONG THÀNH NGỮ TIẾnG anh và tiêng việt _ _ _ NGUYỄN NGỌC VŨ TÓM TẮT Việc nghiên cứu thành ngữ từ quan điểm ngôn ngữ học tri nhận đặc biệt là dưới góc độ ẩn dụ ý niệm đang ngày càng được giới nghiên cứu ngôn ngữ quan tâm bởi vì nó có thể làm sáng tỏ nhiều vấn đề chưa được giải quyết. Theo hướng tiếp cận này bài báo khảo sát vai trò của các ẩn dụ ý niệm về quyền lực và sự kính trọng trong thành ngữ chứa yếu tố tay mặt mũi của tiếng Anh và tiếng Việt để đánh giá vai trò của ẩn dụ ý niệm trong việc tạo lập nghĩa hàm ẩn của thành ngữ. Từ khóa ẩn dụ ý niệm hoạt động ý niệm hóa miền ý niệm thành ngữ. ABSTRACT Conceptual metaphor about power and respect in English and Vietnamese idioms Research on idioms from the point of view of cognitive linguistics especially through conceptual metaphor has been growing steadily among linguists as it sheds light on many unsolved problems. With this viewpoint the article examines the role of conceptual metaphor about power and respect in English and Vietnamese idioms with the aim of evaluating its importance in idiom s illiteral meaning formation. Keywords conceptual metaphor conceptualization conceptual domains idioms. 1. Ản dụ ý niệm Từ lâu ẩn dụ đã được biết đến như một phương pháp tu từ hiệu quả nhất là trong ngôn ngữ văn chương. Theo cách hiểu thông thường ẩn dụ là phương thức lấy tên gọi A của sự vật a để gọi tên các sự vật b c d vì giữa a b c d có điểm giống nhau 5 . Hay nói cách khác ẩn dụ là phương thức chuyển nghĩa dựa vào quy luật liên tưởng tương đồng. Trong quyển Ân dụ trong đời sống chúng ta Metaphor we live by Lakoff và Johnson 7 đã chứng minh ẩn dụ không chỉ đơn giản là dùng sự vật này để gọi tên sự vật khác. Ân dụ xuất hiện rất nhiều trong lời nói sử dụng hàng ngày của chúng ta chứ không chỉ có trong ngôn ngữ TS Trường Đại học Sư phạm TPHCM văn chương. Lí thuyết về ẩn dụ ý niệm do hai ông đề xướng đã thu hút sự quan tâm đặc biệt trong

• Ngôn ngữ học
• Ẩn dụ ý niệm
• Ẩn dụ ý niệm về quyền lực
• Sự kính trọng
• Thành ngữ tiếng Anh
• Thành ngữ tiếng Việt
• Hoạt động ý niệm hóa
• Khái niệm ẩn dụ tri nhận
• Khái niệm ẩn dụ từ vựng
• Khái niệm ẩn dụ tu từ
• Phương pháp ẩn dụ
• Ẩn dụ định hướng
• Ẩn dụ cấu trúc
• Ẩn dụ bản thể
• Ngôn ngữ học
• Ẩn dụ ý niệm trong ca dao
• Ẩn dụ ý niệm trong thành ngữ
• Tục ngữ Tiếng Việt
• Ca dao Tiếng Việt
• Thành ngữ Việt Nam
• Văn hóa Việt Nam
• Ẩn dụ tri nhận
• Ngôn ngữ học tri nhận
• Ẩn dụ ý niệm thi ca
• Kinh nghiệm văn hóa
• Thơ Nguyễn Bính
• Ẩn dụ thi ca
• Thơ Xuân Quỳnh
• Ý niệm con người
• Mô hình chiếu xạ
• Ẩn dụ ý niệm vị giác
• Sự tương đồng
• Ánh xạ cảm xúc
• Cơ quan vị giác
• Cơ chế ánh xạ của ẩn dụ
• Giảng dạy ngoại ngữ
• Tổng quan về ẩn dụ ý niệm
• Công tác giảng dạy và học tập ngoại ngữ
• Ẩn dụ trong chương trình ngoại ngữ
• Ẩn dụ ý niệm cấu trúc
• Bài thơ tiếng Anh
• Ẩn dụ ý niệm mùa xuân
• Ý niệm hóa
• Thơ Lưu Quang Vũ
• Hệ thống ý niệm
• Ẩn dụ ý niệm thời gian là con người
• Ngôn ngữ học tri nhận ghi chép
• Ẩn dụ ý niệm lửa
• Thơ ca Mỹ
• Thơ ca Việt Nam
• Thơ Việt Nam thế kỷ 20
• Ngôn từ biểu đạt các ý niệm
• Ẩn dụ ý niệm về cuộc đời
• Ý niệm về cuộc đời
• Thơ tiếng Anh
• Thơ tiếng Việt
• Ngôn ngữ học tri nhận
• Ý niệm mùa xuân trong thơ tình
• Thơ tình Xuân Diệu
• Ẩn dụ thời gian thực vật trong tiếng Hán
• Ẩn dụ thời gian thực vậttrong tiếng Việt
• Ẩn dụ thời gian
• Cơn giận trong diễn đạt Tiếng Anh
• Biểu thức ẩn dụ ý niệm
• Đặc điểm ngữ nghĩa
• Đặc điểm tri nhận
• Ẩn dụ ý niệm giáo dục
• Ngữ nghĩa học tri nhận
• Ẩn dụ ý niệm bão
• Ngôn ngữ tiếng Nhật
• Ngôn ngữ văn hóa dân tộc
• Việt Nam và Nhật Bản
• Tính đa dạng văn hóa
• Văn hóa của ẩn dụ
• Ý niệm về phụ nữ
• Phụ nữ trong Tiếng Việt
• Tính đa dạng
• Ứng dụng lý thuyết ẩn dụ ý niệm
• Giảng dạy thành ngữ tiếng Anh
• Lý thuyết ẩn dụ ý niệm
• Cách dạy thành ngữ tiếng nước ngoài
• Tìm hiểu đoạn trích Đất nước
• Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm
• Lí thuyết ẩn dụ ý niệm
• Dụng cụ nhà bếp
• Văn hóa dân tộc
• Phân loại ẩn dụ ý niệm
• Biểu thức ngôn ngữ
• Mô hình ẩn dụ ý niệm
• Mô hình văn hóa
• Lịch sử nghiên cứu ngôn ngữ
• Ẩn dụ ý niệm màu sắc
• Luận án Tiến sĩ
• Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ học
• Ẩn dụ ý niệm màu sắc trong Tiếng Việt
• Mô hình tri nhận