TAILIEUCHUNG - Về bốn ẩn dụ ý niệm trong thơ Nguyễn Bính

Qua khảo sát 102 văn bản thơ Nguyễn Bính, trong bài viết này, tác giả vận dụng lí thuyết ẩn dụ ý niệm của ngôn ngữ học tri nhận để xác lập bốn ẩn dụ ý niệm thi ca xuất phát từ các miền nguồn "con thuyền" và "việc dệt vải", đồng thời chỉ ra các cơ chế tạo thành chúng, nhấn mạnh mối quan hệ mật thiết giữa kinh nghiệm văn hóa và việc ý niệm hóa thế giới trong thơ Nguyễn Bính. | Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Phan Ngọc Trần VỀ BỐN ẨN DỤ Ý NIỆM TRONG THƠ NGUYỄN BÍNH PHAN NGỌC TRẦN TÓM TẮT Qua khảo sát 102 văn bản thơ Nguyễn Bính trong bài viết này chúng tôi vận dụng lí thuyết ẩn dụ ý niệm của ngôn ngữ học tri nhận để xác lập bốn ẩn dụ ý niệm thi ca xuất phát từ các miền nguồn CON THUYÊN và VIỆC DỆT VẢI đồng thời chỉ ra các cơ chế tạo thành chúng nhấn mạnh mối quan hệ mật thiết giữa kinh nghiệm văn hóa và việc ý niệm hóa thế giới trong thơ Nguyễn Bính. Từ khóa ngôn ngữ học tri nhận ẩn dụ ý niệm thi ca cơ chế kinh nghiệm văn hóa Nguyễn Bính. ABSTRACT Four conceptual metaphors in Nguyen Binh s poems Using the linguistic data of 102 Nguyen Binh s poetic texts this paper employs the theory of conceptual metaphor in cognitive linguistics to determine four poetic conceptual metaphors which have BOAT and WEAVING as source domains and at the same time points out their forming mechanisms and emphasizes on the close relationship between cultural experience and the conceptualization of the world in his poetry. Keywords cognitive linguistics poetic conceptual metaphor mechanism cultural experience Nguyen Binh. 1. Khởi nguồn từ một số công trình ra đời cùng lúc vào những năm 70 của thế kỉ XX đặc biệt từ mốc 1980 với Metaphors we live by của G. Lakoff và ngôn ngữ học tri nhận ngày nay là một trào lưu nổi bật trong nghiên cứu ngôn ngữ gắn liền với tư duy. Một trong những trọng tâm của khuynh hướng này là việc tiếp cận ẩn dụ ý niệm và sự phản ánh chúng vào ngôn ngữ. Nó không dừng lại ở việc miêu tả mà còn đạt nhiều thành tựu trong giải thích cơ chế hình thành và vận hành ngôn ngữ . Cùng các hỗ trợ liên ngành lí thuyết ẩn dụ ý niệm và việc áp dụng lí thuyết này vào nghiên cứu diễn ngôn thực sự là một công cụ hữu hiệu để tìm hiểu các đặc trưng ngôn ngữ và tư duy gắn liền với bối cảnh văn hóa xã hội của cộng đồng trong đó đặc biệt nhấn mạnh lên nền tảng kinh nghiệm trong tâm trí người dùng ngôn ngữ. Ở địa hạt thi ca xuất phát từ văn bản thơ việc nghiên

• Ngôn ngữ học
• Ẩn dụ ý niệm
• Ngôn ngữ học tri nhận
• Ẩn dụ ý niệm thi ca
• Kinh nghiệm văn hóa
• Thơ Nguyễn Bính
• Ẩn dụ thi ca
• Khái niệm ẩn dụ tri nhận
• Khái niệm ẩn dụ từ vựng
• Khái niệm ẩn dụ tu từ
• Phương pháp ẩn dụ
• Ẩn dụ định hướng
• Ẩn dụ cấu trúc
• Ẩn dụ bản thể
• Ngôn ngữ học
• Ẩn dụ ý niệm trong ca dao
• Ẩn dụ ý niệm trong thành ngữ
• Tục ngữ Tiếng Việt
• Ca dao Tiếng Việt
• Thành ngữ Việt Nam
• Văn hóa Việt Nam
• Ẩn dụ tri nhận
• Thơ Xuân Quỳnh
• Ý niệm con người
• Mô hình chiếu xạ
• Ẩn dụ ý niệm vị giác
• Sự tương đồng
• Ánh xạ cảm xúc
• Cơ quan vị giác
• Cơ chế ánh xạ của ẩn dụ
• Giảng dạy ngoại ngữ
• Tổng quan về ẩn dụ ý niệm
• Công tác giảng dạy và học tập ngoại ngữ
• Ẩn dụ trong chương trình ngoại ngữ
• Ẩn dụ ý niệm cấu trúc
• Bài thơ tiếng Anh
• Ẩn dụ ý niệm mùa xuân
• Ý niệm hóa
• Thơ Lưu Quang Vũ
• Hệ thống ý niệm
• Ẩn dụ ý niệm thời gian là con người
• Ngôn ngữ học tri nhận ghi chép
• Ẩn dụ ý niệm lửa
• Thơ ca Mỹ
• Thơ ca Việt Nam
• Thơ Việt Nam thế kỷ 20
• Ngôn từ biểu đạt các ý niệm
• Ẩn dụ ý niệm về quyền lực
• Sự kính trọng
• Thành ngữ tiếng Anh
• Thành ngữ tiếng Việt
• Hoạt động ý niệm hóa
• Ẩn dụ ý niệm về cuộc đời
• Ý niệm về cuộc đời
• Thơ tiếng Anh
• Thơ tiếng Việt
• Ngôn ngữ học tri nhận
• Ý niệm mùa xuân trong thơ tình
• Thơ tình Xuân Diệu
• Ẩn dụ thời gian thực vật trong tiếng Hán
• Ẩn dụ thời gian thực vậttrong tiếng Việt
• Ẩn dụ thời gian
• Cơn giận trong diễn đạt Tiếng Anh
• Biểu thức ẩn dụ ý niệm
• Đặc điểm ngữ nghĩa
• Đặc điểm tri nhận
• Ẩn dụ ý niệm giáo dục
• Ngữ nghĩa học tri nhận
• Ẩn dụ ý niệm bão
• Ngôn ngữ tiếng Nhật
• Ngôn ngữ văn hóa dân tộc
• Việt Nam và Nhật Bản
• Tính đa dạng văn hóa
• Văn hóa của ẩn dụ
• Ý niệm về phụ nữ
• Phụ nữ trong Tiếng Việt
• Tính đa dạng
• Ứng dụng lý thuyết ẩn dụ ý niệm
• Giảng dạy thành ngữ tiếng Anh
• Lý thuyết ẩn dụ ý niệm
• Cách dạy thành ngữ tiếng nước ngoài
• Tìm hiểu đoạn trích Đất nước
• Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm
• Lí thuyết ẩn dụ ý niệm
• Dụng cụ nhà bếp
• Văn hóa dân tộc
• Phân loại ẩn dụ ý niệm
• Biểu thức ngôn ngữ
• Mô hình ẩn dụ ý niệm
• Mô hình văn hóa
• Lịch sử nghiên cứu ngôn ngữ
• Ẩn dụ ý niệm màu sắc
• Luận án Tiến sĩ
• Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ học
• Ẩn dụ ý niệm màu sắc trong Tiếng Việt
• Mô hình tri nhận