TAILIEUCHUNG - Đối sánh thành ngữ tiếng Việt và tiếng Anh biểu thị cảm xúc vui từ lý thuyết hoán dụ ý niệm của ngữ nghĩa học tri nhận

Bài viết phân tích và đối sánh 77 thành ngữ tiếng Việt và 91 thành ngữ tiếng Anh biểu thị cảm xúc vui, dựa trên nguyên lý hoán dụ phổ quát: Hiệu ứng sinh lý của cảm xúc đại diện cho cảm xúc với ba miền nguồn cụ thể là phản ứng sinh lý, phản ứng hành vi, phản ứng biểu lộ nét mặt. | ĐỐI SÁNH THÀNH NGỮ TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG ANH BIỂU THỊ CẢM XÚC VUI TỪ LÝ THUYẾT HOÁN DỤ Ý NIỆM CỦA NGỮ NGHĨA HỌC TRI NHẬN Trần Thế Phi Trường Đại học Sài Gòn Nhận bài 16 04 2020 Hoàn thành phản biện 29 05 2020 Duyệt đăng 25 08 2020 Tóm tắt Ngữ nghĩa học tri nhận đóng góp lý thuyết hoán dụ ý niệm có tác động rất lớn đến cách thức con người quan sát và nhìn nhận thế giới đang sống. Bài viết phân tích và đối sánh 77 thành ngữ tiếng Việt và 91 thành ngữ tiếng Anh biểu thị cảm xúc vui dựa trên nguyên lý hoán dụ phổ quát HIỆU ỨNG SINH LÝ CỦA CẢM XÚC ĐẠI DIỆN CHO CẢM XÚC với ba miền nguồn cụ thể là PHẢN ỨNG SINH LÝ PHẢN ỨNG HÀNH VI PHẢN ỨNG BIỂU LỘ NÉT MẶT. Kết quả khảo sát cho thấy thành ngữ tiếng Việt sử dụng ba miền nguồn hoán dụ này có số lượng nhiều hơn so với thành ngữ tiếng Anh. Hoán dụ biểu thị cảm xúc chủ yếu dựa vào trải nghiệm cơ thể nên tính phổ quát cao ở hai nhóm thành ngữ khảo sát tuy nhiên cũng có sự khác biệt đáng kể nhờ vào tính nghiệm thân đặc trưng của hai dân tộc. Từ khóa Hoán dụ ý niệm hoán dụ phổ quát ngữ nghĩa học tri nhận thành ngữ biểu thị cảm xúc vui 1. Mở đầu Ngữ nghĩa học tri nhận là cách tiếp cận ngữ nghĩa học theo khuynh hướng tâm lý và nhận thức bắt đầu hình thành và phát triển từ những năm 80 của thế kỉ XX. Ngữ nghĩa học tri nhận coi trọng sự tri nhận trong nghiên cứu nghĩa đề cao sự tri giác sự nhận thức là những hình thức của năng lực tư duy. Trong bốn mô hình lý thuyết quan trọng cho việc nghiên cứu nghĩa từ vựng do ngữ nghĩa học tri nhận đóng góp bao gồm 1 mô hình điển mẫu về cấu trúc phân loại 2 lý thuyết ẩn dụ ý niệm và hoán dụ ý niệm 3 mô hình tri nhận lý tưởng hóa và 4 lý thuyết khung Geeraerts 2010 thì lý thuyết ẩn dụ ý niệm và hoán dụ ý niệm có tác động rất lớn đến cách thức con người quan sát và nhìn nhận về thế giới đang sống. Mặc dù thực tế cho thấy nghiên cứu về ẩn dụ là một trào lưu nghiên cứu nổi bật vào đầu những thập niên 1980 nhưng ngữ nghĩa học tri nhận cũng đóng góp một lý thuyết nghiên cứu cũng không kém phần quan trọng

• Ngôn ngữ học
• Hoán dụ ý niệm
• Hoán dụ phổ quát
• Ngữ nghĩa học tri nhận
• Thành ngữ biểu thị cảm xúc vui
• Hiệu ứng sinh lý của cảm xúc
• Ẩn dụ ý niệm
• Hoán dụ ý niệm bộ phận cơ thể người
• Đối chiếu tiếng Anh và tiếng Việt
• Biểu cảm trong thành ngữ
• Ngôn ngữ học tri nhận
• Biểu trưng hoán dụ ý niệm
• Cơ chế tạo nghĩa
• Kết cấu vị từ mặt
• Miền ý niệm “mặt”
• Hoán dụ ý niệm “sợ hãi”
• Truyện Kiều Nguyễn Du
• Giao lưu văn hóa
• Ngôn ngữ dân tộc
• Bộ phận cơ thể người biểu trưng kỹ năng
• Thành ngữ tiếng Anh
• Thành ngữ tiếng Việt
• Tạp chí khoa học
• Hoán dụ
• Ẩn dụ
• Cải dung
• Tri nhận
• Ý niệm
• Hoán dụ từ góc nhìn tri nhận
• Tư duy con người
• Tính nghiệm thân
• Ý niệm chỉ cảm xúc
• Ý niệm hoá cảm xúc
• Ý niệm hóa
• Tri thức qui ước
• Thành ngữ Việt Nam
• Phạm trù màu sắc
• Miền ý niệm
• Ánh xạ ẩn dụ
• Hoán dụ của phạm trù màu sắc
• Phạm trù con người trong tiếng Việt
• Câu đố dân gian
• Chuyển đổi ý niệm
• Hoán dụ tu từ
• Lí thuyết nghiệm thân
• Ý niệm vật dụng tiếng Việt
• Ngôn ngữ tiếng Việt
• Cấu trúc hoán dụ
• Tóm tắt luận án tiến sĩ
• Tóm tắt luận án ngôn ngữ học
• Từ ngữ chỉ bộ phận cơ thể người
• Ca dao tục ngữ tiếng Hán
• Ca dao tục ngữ tiếng Việt
• Luận án tiến sĩ ngôn ngữ học
• Mô hình tri nhận
• Ngôn ngữ học