TAILIEUCHUNG - Ẩn dụ ý niệm “cảm xúc con người là màu sắc” trong tiếng Việt

Ẩn dụ ý niệm dưới góc nhìn của ngôn ngữ học tri nhận là một trong những hình thức ý niệm hóa, một quá trình tri nhận có chức năng biểu hiện và hình thành những ý niệm mới. Trong phạm vi bài báo khoa học này, chúng tôi hướng sự quan tâm vào những ẩn dụ ý niệm mà trong đó màu sắc như là một ý niệm nguồn gắn với miền đích cảm xúc con người. | ISSN 1859-1531 - TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG, SỐ 8(129).2018 51 ẨN DỤ Ý NIỆM “CẢM XÚC CON NGƯỜI LÀ MÀU SẮC” TRONG TIẾNG VIỆT THE CONCEPTUAL METAPHOR “HUMAN EMOTION IS COLOUR” IN THE VIETNAMESE LANGUAGE Nguyễn Thị Liên Trường Đại học Phú Yên; ngoclienpy@ Tóm tắt - Ẩn dụ ý niệm dưới góc nhìn của ngôn ngữ học tri nhận là một trong những hình thức ý niệm hóa, một quá trình tri nhận có chức năng biểu hiện và hình thành những ý niệm mới. Là một cơ chế nhận thức mà thông qua nó, logic của những khái niệm có tính trừu tượng được thay thế bằng logic của những khái niệm có tính cụ thể hơn, ẩn dụ ý niệm có nền móng là trải nghiệm thể chất. Bản chất của ẩn dụ và mối quan hệ giữa nó với ngôn ngữ biểu đạt đã thu hút sự quan tâm khai phá của các nhà nghiên cứu từ nhiều góc độ khác nhau. Trong phạm vi bài báo khoa học này, chúng tôi hướng sự quan tâm vào những ẩn dụ ý niệm mà trong đó màu sắc như là một ý niệm nguồn gắn với miền đích cảm xúc con người. Abstract - Conceptual metaphor from the perspective of cognitive linguistics is a form of conceptualization – a cognitive process whose function is to express and shape new ideas. As a cognitive mechanism through which the logic of abstract concepts is replaced by that of more specific concepts, conceptual metaphor is based on physical experiences. The nature of metaphor and its relationship with the language of expression has attracted interest of researchers from various angles. Within the scope of this article, we focus our attention on the conceptual metaphor in which colour is used as a source concept associated with the target domain of human emotion. Từ khóa - ẩn dụ ý niệm; màu sắc; biểu thức ngôn ngữ; cảm xúc; miền nguồn, miền đích. Key words - conceptual metaphor; colour; language expression; emotion; source domain; target domain. 1. Đặt vấn đề Theo những cách thức và từ nhiều góc độ khác nhau, vấn đề ẩn dụ thu hút sự quan tâm chú ý của các nhà nghiên cứu trong nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, từ

• Ngôn ngữ học
• Ẩn dụ ý niệm
• Biểu thức ngôn ngữ
• Cảm xúc của con người
• Ngôn ngữ học tri nhận
• Hình thành những ý niệm mới
• Miền đích cảm xúc con người
• Khái niệm ẩn dụ tri nhận
• Khái niệm ẩn dụ từ vựng
• Khái niệm ẩn dụ tu từ
• Phương pháp ẩn dụ
• Ẩn dụ định hướng
• Ẩn dụ cấu trúc
• Ẩn dụ bản thể
• Ngôn ngữ học
• Ẩn dụ ý niệm trong ca dao
• Ẩn dụ ý niệm trong thành ngữ
• Tục ngữ Tiếng Việt
• Ca dao Tiếng Việt
• Thành ngữ Việt Nam
• Văn hóa Việt Nam
• Ẩn dụ tri nhận
• Ẩn dụ ý niệm thi ca
• Kinh nghiệm văn hóa
• Thơ Nguyễn Bính
• Ẩn dụ thi ca
• Thơ Xuân Quỳnh
• Ý niệm con người
• Mô hình chiếu xạ
• Ẩn dụ ý niệm vị giác
• Sự tương đồng
• Ánh xạ cảm xúc
• Cơ quan vị giác
• Cơ chế ánh xạ của ẩn dụ
• Giảng dạy ngoại ngữ
• Tổng quan về ẩn dụ ý niệm
• Công tác giảng dạy và học tập ngoại ngữ
• Ẩn dụ trong chương trình ngoại ngữ
• Ẩn dụ ý niệm cấu trúc
• Bài thơ tiếng Anh
• Ẩn dụ ý niệm mùa xuân
• Ý niệm hóa
• Thơ Lưu Quang Vũ
• Hệ thống ý niệm
• Ẩn dụ ý niệm thời gian là con người
• Ngôn ngữ học tri nhận ghi chép
• Ẩn dụ ý niệm lửa
• Thơ ca Mỹ
• Thơ ca Việt Nam
• Thơ Việt Nam thế kỷ 20
• Ngôn từ biểu đạt các ý niệm
• Ẩn dụ ý niệm về quyền lực
• Sự kính trọng
• Thành ngữ tiếng Anh
• Thành ngữ tiếng Việt
• Hoạt động ý niệm hóa
• Ẩn dụ ý niệm về cuộc đời
• Ý niệm về cuộc đời
• Thơ tiếng Anh
• Thơ tiếng Việt
• Ngôn ngữ học tri nhận
• Ý niệm mùa xuân trong thơ tình
• Thơ tình Xuân Diệu
• Ẩn dụ thời gian thực vật trong tiếng Hán
• Ẩn dụ thời gian thực vậttrong tiếng Việt
• Ẩn dụ thời gian
• Cơn giận trong diễn đạt Tiếng Anh
• Biểu thức ẩn dụ ý niệm
• Đặc điểm ngữ nghĩa
• Đặc điểm tri nhận
• Ẩn dụ ý niệm giáo dục
• Ngữ nghĩa học tri nhận
• Ẩn dụ ý niệm bão
• Ngôn ngữ tiếng Nhật
• Ngôn ngữ văn hóa dân tộc
• Việt Nam và Nhật Bản
• Tính đa dạng văn hóa
• Văn hóa của ẩn dụ
• Ý niệm về phụ nữ
• Phụ nữ trong Tiếng Việt
• Tính đa dạng
• Ứng dụng lý thuyết ẩn dụ ý niệm
• Giảng dạy thành ngữ tiếng Anh
• Lý thuyết ẩn dụ ý niệm
• Cách dạy thành ngữ tiếng nước ngoài
• Tìm hiểu đoạn trích Đất nước
• Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm
• Lí thuyết ẩn dụ ý niệm
• Dụng cụ nhà bếp
• Văn hóa dân tộc
• Phân loại ẩn dụ ý niệm
• Mô hình ẩn dụ ý niệm
• Mô hình văn hóa
• Lịch sử nghiên cứu ngôn ngữ
• Ẩn dụ ý niệm màu sắc
• Luận án Tiến sĩ
• Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ học
• Ẩn dụ ý niệm màu sắc trong Tiếng Việt
• Mô hình tri nhận