TAILIEUCHUNG - Hành vi hỏi trong giao tiếp vợ chồng nông dân người Việt giai đoạn 1930-1945
Nghiên cứu hành vi hỏi trong giao tiếp vợ chồng người Việt giai đoạn 1930-1945, bài viết tiến hành khảo sát gần 200 cuộc hội thoại (qua tư liệu tác phẩm văn học tiêu biểu của Nam Cao, Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan, Nguyên Hồng, Kim Lân, Tô Hoài, ) và phân thành hành vi hỏi trực tiếp và hành vi hỏi gián tiếp. | 42 NGÔN NGỮ & ĐỜI SỐNG Số 12 (230)-2014 NGÔN NGỮ HỌC VÀ VIỆT NGỮ HỌC HÀNH VI HỎI TRONG GIAO TIẾP VỢ CHỒNG NÔNG DÂN NGƯỜI VIỆT GIAI ĐOẠN 1930-1945 (qua ngữ liệu tác phẩm văn học 1930-1945) QUESTIONING IN COMMUNICATION OF VIETNAMESE PEASANT CONJUGAL LIFE IN THE PERIOD 1930-1945 ( THROUGH LITERARY WORKS 1930-1945) KHUẤT THỊ LAN (ThS-NCS; Đại học Sư phạm Hà Nội 2) Abstract: In all areas of communication, questioning is considered a universal phenomenon in language as well as in human life. This is a multifaceted and complex issue which contains a lot of attractions because it not only displays “the unknown”, “the un-clear” but also manifests the depth of culture, psychology, traditions and customs of the community of Vietnamese speakers. To clarify the above-mentioned, we conduct the study of questioning as a speech act in communication of the peasant conjugal life. Key words: communication; conjugal communication; peasant conjugal life; questioning. 1. Đặt vấn đề Theo quan điểm của ngữ dụng học, hỏi là một động từ ngữ vi với hành động ngôn trung là hành động hỏi. Trong tiếng Việt, hành vi hỏi có thể được thể hiện bằng các biểu thức ngôn ngữ có chứa động từ ngữ vi “hỏi” và biểu thức không có động từ ngữ vi “hỏi”. Với tư cách là hành vi ở lời, hành vi hỏi có cấu trúc cơ bản gồm hai phần: Nội dung mệnh đề (kí hiệu là p), là thành phần nội dung biểu thị cấu trúc nghĩa miêu tả. Hiệu lực ở lời (kí hiệu là F), là thành phần biểu thị đích của hành vi hỏi hay nói cụ thể chính là hiệu lực hỏi. Ngoài ra, đối với hành vi hỏi còn (có thể có hoặc không) động từ ngữ vi “hỏi”- động từ chỉ dẫn hành động được biểu thị trong hành vi hỏi. Ngoài thành phần nghĩa hiển ngôn, trong hành vi hỏi còn có một số kiểu thông tin ngữ dụng bổ trợ như: thông tin về quan hệ vai ; thông tin này chi phối việc lựa chọn từ xưng hô hay tiểu từ nghi vấn; thông tin về thái độ, tình cảm của người nói với người nghe cùng với những đánh giá ; thông tin định vị, quy chiếu cái được nói đến; thông tin quan hệ,
đang nạp các trang xem trước
