TAILIEUCHUNG - Hiểu và dịch tiểu từ Well của tiếng Anh như một dấu hiệu diễn ngôn: Một nghiên cứu dịch thuật trên cơ sở ngữ dụng học
Bài viết đã phân tích ý nghĩa dụng học của Well và đồng thời mạnh dạn đề xuất một hướng tiếp cận dịch thuật mới cho Well trên cơ sở 3 thao tác: (1) Ngữ cảnh hóa; (2) Diễn giải bằng siêu ngôn ngữ (3) Từ đó tìm dấu hiệu dụng học diễn ngôn tương đương để có một văn bản dịch vừa chuẩn xác vừa thú vị. Trên cơ sở 3 thao tác này, bài viết cũng phân tích và đề nghị cách dịch ngược lại từ tiếng Việt sang tiếng Anh. | Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 27 (2011) 17-21 Hiểu và dịch tiểu từ Well của tiếng Anh như một dấu hiệu diễn ngôn: Một nghiên cứu dịch thuật trên cơ sở ngữ dụng học Ngô Hữu Hoàng* Khoa Ngôn ngữ và Văn hóa các nước nói tiếng Anh, Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đường Phạm Văn Đồng, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 22 tháng 4 năm 2010 Tóm tắt. Khi dịch tiểu từ Well, một từ đứng đầu phát ngôn và được coi là dấu hiệu diễn ngôn, sang tiếng Việt, thông thường người dịch bị bó hẹp trong phạm vi sử dụng vài tiểu từ của tiếng Việt như “à”, “này”, “ờ”, “nào” khiến đôi khi chức năng dụng học của Well bị tối nghĩa thậm chí sai lệch dẫn đến ý nghĩa giao tiếp của toàn phát ngôn bị sai lệch. Xuất phát từ vấn đề này, bài viết đã phân tích ý nghĩa dụng học của Well và đồng thời mạnh dạn đề xuất một hướng tiếp cận dịch thuật mới cho Well trên cơ sở 3 thao tác: (1) Ngữ cảnh hóa; (2) Diễn giải bằng siêu ngôn ngữ (3) Từ đó tìm dấu hiệu dụng học diễn ngôn tương đương để có một văn bản dịch vừa chuẩn xác vừa thú vị. Trên cơ sở 3 thao tác này, bài viết cũng phân tích và đề nghị cách dịch ngược lại từ tiếng Việt sang tiếng Anh. Từ khóa. Dịch thuật, dấu hiệu diễn ngôn, ngữ dụng học, ngữ cảnh (hóa), tiểu từ. 1. Khi tiếp xúc với tiếng Anh, dù ở trình độ nào, người học và người dịch đều có khả năng cảm thấy “vương vướng” khi nghe hoặc đọc thấy từ well xuất hiện ở đầu phát ngôn. Thông thường, khi dịch sang tiếng Việt, họ hay bỏ qua nó hoặc một số người có kỹ năng hơn thì có thể dịch thành tiểu từ “à”, “này”, “ờ”, “nào”. Tuy nhiên, trên thực tế, từ Well không đơn giản lúc nào cũng có nghĩa bó hẹp như vậy. Sự luẩn quẩn khi chỉ dùng vài thán từ để dịch well khiến đôi lúc câu dịch trở nên ngây ngô, khó hiểu hoặc thậm chí bị hiểu theo một hành động ngôn trung hoàn toàn khác mà bản gốc không hề muốn phản ánh. Ví dụ: 1) A: By then it’ll be too late* B: Well, anyhow, we’ll work that one out when the time comes Một dịch giả dịch mẩu đối thoại (1) như sau: 1’) A: Vào lúc
đang nạp các trang xem trước
