TAILIEUCHUNG - Câu điều kiện tiếng Việt và cái cho sẵn

Trong Việt ngữ học, có một số tác giả đã áp dụng cách lưỡng phân cũ – mới để xem xét khả năng phân đoạn thực tại của cấu trúc câu tiếng Việt, nhưng nhìn chung việc nghiên cứu cấu trúc thông báo của từng kiểu loại phát ngôn cụ thể vẫn còn sơ lược. Riêng câu điều kiện, trên thế giới đã có nhiều công trình đề cập dưới góc độ cấu trúc thông báo như các công trình của John Haiman, Eun Ju Noh, Sweetser, Akatsuka Các tác giả tập trung nghiên cứu M1 (mệnh đề hay tiểu cú đứng trước) với tư cách là cái cho sẵn trong câu điều kiện. Bài viết vận dụng khái niệm “cái cho sẵn” để phân tích và chỉ ra các biểu hiện cụ thể của M1 “cho sẵn” vốn cũng rất phổ biến trong các phát ngôn điều kiện tiếng Việt. | CÂU ĐIỀU KIỆN TIẾNG VIỆT VÀ CÁI CHO SẴN1 Lê Thị Minh Hằng Bên cạnh sự phân đoạn câu về mặt ngữ pháp, thường được miêu tả bằng lý thuyết thành phần câu, mấy chục năm gần đây các nhà nghiên cứu đặc biệt chú ý đến sự phân đoạn câu theo quan điểm thông tin thực tại hay quan điểm thông báo. Trong Việt ngữ học, cũng đã có một số tác giả đã áp dụng cách lưỡng phân cũ – mới để xem xét khả năng phân đoạn thực tại của cấu trúc câu tiếng Việt, nhưng nhìn chung việc nghiên cứu cấu trúc thông báo của từng kiểu loại phát ngôn cụ thể vẫn còn sơ lược. Riêng câu điều kiện, trên thế giới đã có nhiều công trình đề cập dưới góc độ cấu trúc thông báo như các công trình của John Haiman, Eun Ju Noh, Sweetser, Akatsuka Ở các công trình này, các tác giả tập trung nghiên cứu M1 (mệnh đề hay tiểu cú đứng trước) với tư cách là cái cho sẵn trong câu điều kiện. Bài viết này vận dụng khái niệm “cái cho sẵn” để phân tích và chỉ ra các biểu hiện cụ thể của M1 “cho sẵn” vốn cũng rất phổ biến trong các phát ngôn điều kiện tiếng Việt. 1. Thế nào là cái cho sẵn? Cái cho sẵn (givenness) là một thuật ngữ được các nhà ngữ học sử dụng khi phân tích câu dưới góc độ thông báo (thường được gọi là phân tích câu theo quan điểm phân đoạn thực tại hay quan điểm thông báo). Theo V. Mathesius và nhiều nhà ngữ học khác của trường Praha, nếu xét câu trong mối quan hệ với thông tin (cái mà người nói định truyền đạt và người nghe muốn tiếp nhận), cấu trúc câu được chia thành hai phần là đề (theme, topic) và thuyết (rheme, comment) trong đó đề biểu thị thông tin cũ hay cái cho sẵn, còn thuyết biểu thị thông tin mới hay cái mới. Hay nói rõ hơn cái cho sẵn là phần thông tin mà cả người nói lẫn người nghe đều biết, đối lập với cái mới là phần thông tin người nói có chủ ý muốn truyền đạt, phần thông tin này người nghe chưa biết hoặc hiểu biết của người nói lẫn người nghe không có sự thống nhất. Việc phân biệt cái cho sẵn và cái mới rất quan trọng trong việc hiểu phát ngôn. Nó nói lên rằng sự hợp tác giữa người nói và

• Ngôn ngữ học
• Ngôn ngữ Tiếng Việt
• Câu điều kiện Tiếng Việt
• Thuật ngữ cái cho sẵn
• Ngữ pháp Tiếng Việt
• Ngữ cảnh cho sẵn
• Kiến thức chia sẻ
• Luận văn Thạc sĩ Ngôn ngữ học
• Vị từ ngôn hành tiếng Việt
• Ngữ nghĩa vị từ ngôn hành tiếng Việt
• Ngữ dụng vị từ ngôn hành tiếng Việt
• Từ điển vị từ ngôn hành tiếng Việt
• Án văn tiếng Việt
• Ngôn ngữ án văn tiếng Việt
• Thực trạng ngôn ngữ án văn tiếng Việt
• Giải pháp ngôn ngữ án văn tiếng Việt
• Tình thái trong án văn
• Luận án tiến sĩ ngôn ngữ học
• Từ ngữ chỉ bộ phận cơ thể người
• Ca dao tục ngữ tiếng Hán
• Ca dao tục ngữ tiếng Việt
• Ngôn ngữ học tri nhận
• Ẩn dụ ý niệm
• Hoán dụ ý niệm
• Mô hình tri nhận
• Ngôn ngữ học
• Ngôn ngữ nói
• Ngôn ngữ viết tiếng Việt
• Bài làm văn của học sinh
• Diễn ngôn tiếng Việt
• Phân tích diễn ngôn tiếng Việt
• Ngữ cảnh trong phân tích diễn ngôn
• Tình thái giảm nhẹ trong ngôn ngữ
• Tình thái trong ngôn ngữ
• Tạp chí khoa học
• Ngôn ngữ học xã hội
• Ngôn ngữ giới trẻ
• Cấu trúc phi văn phạm của ngôn ngữ
• Ngôn ngữ thông tục
• Ngôn ngữ tiếng Anh chuẩn
• Luận văn Thạc sĩ
• Sách dạy tiếng Việt
• Giảng dạy ngữ pháp tiếng Việt
• Tiếng Việt cho người nước ngoài
• Thuật ngữ thể thao tiếng Việt
• Ngữ nghĩa thuật ngữ thể thao tiếng Việt
• Hình thức thuật ngữ thể thao tiếng Việt
• Cấu trúc ngữ nghĩa thuật ngữ thể thao
• Thuật ngữ thể thao tiếng Anh
• Tóm tắt luận án tiến sĩ Ngôn ngữ học
• Luận án Ngôn ngữ học
• Ngôn ngữ của hai dân tộc
• Ẩn dụ phạm trù lửa
• Ngữ nghĩa tiếng Việt
• Ngữ dụng tiếng Việt
• Ngôn ngữ chat Tiếng Việt và tiếng Anh
• Ngôn ngữ chat
• Biểu tượng cảm xúc trong chat
• Chat trong tiếng Việt
• Chat trong tiếng Anh
• Mối liên hệ ngôn ngữ và giới tính
• Ngôn ngữ và giới tính trong tiếng Việt
• Ngôn ngữ và giới tính trong tiếng Anh
• Ngôn ngữ và giới tính
• Sự tiếp xúc ngôn ngữ
• Bình diện từ vựng giữa tiếng Việt
• Bình diện từ vựng giữa tiếng Khmer
• Tiếp xúc ngôn ngữ ĐB Sông Cửu Long
• Tiếp xúc ngôn ngữ ở Nam bộ
• Tiểu luận dẫn luận ngôn ngữ
• Dẫn luận ngôn ngữ
• Ngôn ngữ trong tình yêu
• So sánh tiếng Việt và tiếng Anh
• Ngôn ngữ tình yêu của tiếng Việt
• Ngôn ngữ tình yêu của tiếng Anh
• Tóm tắt Luận án Tiến sĩ
• Ngôn ngữ trách trong tiếng Việt
• Sử dụng ngôn ngữ trách
• Hành động trách trong tiếng Việt
• Tiếng Việt 5
• Hoạt động ngôn ngữ
• Các dạng hoạt động ngôn ngữ trong xã hội
• Ngôn ngữ trong xã hội
• Câu và văn bản tiếng Việt
• Ngôn ngữ khoa học
• Thành ngữ tiếng Việt
• Thành ngữ tiếng Anh
• So sánh thành ngữ Việt Anh
• Thành ngữ chỉ bộ phận cơ thể
• Từ ngữ chỉ động vật
• Ngữ nghĩa từ ngữ chỉ động vật
• Từ ngữ chỉ động vật trong thành ngữ
• Từ ngữ chỉ động vật trong Tiếng Việt
• Sự tình phát ngôn
• Sự tình phát ngôn trong tiếng Anh
• Ngôn ngữ Việt
• Tiếng Việt
• Từ ngữ Hán Việt
• Ngôn ngữ quốc gia
• Ngôn ngữ quốc gia tiếng Việt
• Ngôn ngữ và đời sống
• Sự phát triển của tiếng Việt
• Diễn ngôn chia buồn tiếng Việt
• Cấu trúc diễn ngôn
• Ngữ dụng diễn ngôn chia buồn
• Quán ngữ tình thái
• Quán ngữ tình thái tiếng Việt
• Chức năng quán ngữ tình thái tiếng Việt
• Đặc điểm quán ngữ tình thái tiếng Việt
• Ngữ nghĩa quán ngữ tình thái tiếng Việt
• Dạy tiếng Việt cho người nước ngoài
• Phương pháp dạy ngôn ngữ truyền thống
• Phương pháp dạy ngôn ngữ giao tiếp
• Luận án Tiến sĩ
• Yếu tố chỉ loài vật trong tiếng Hán
• Yếu tố chỉ loài vật trong tiếng Việt
• Lý thuyết ngôn ngữ học tri nhận