TAILIEUCHUNG - Thói quen giao tiếp của người Việt khi nói lời van và xin

Van và xin là những hành động nói quan trọng và phổ biến trong cuộc sống. Bài báo giới thiệu vai trò và vị trí của hai hành động này trong giao tiếp, sau đó chỉ ra dấu hiệu ngôn hành (illocutionary force indicating devices) của từng hành động, nhằm giải thích sự tương đồng và khác biệt giữa chúng. Hy vọng- với bài báo này- có thể khơi gợi thêm những cách nghiên cứu về ngữ dụng học tiếng Việt. | Nguyễn Thị Thanh Ngân Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 118(04): 63 - 68 THÓI QUEN GIAO TIẾP CỦA NGƢỜI VIỆT KHI NÓI LỜI VAN VÀ XIN Nguyễn Thị Thanh Ngân* Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Van và xin là những hành động nói quan trọng và phổ biến trong cuộc sống. Bài báo giới thiệu vai trò và vị trí của hai hành động này trong giao tiếp, sau đó chỉ ra dấu hiệu ngôn hành (illocutionary force indicating devices) của từng hành động, nhằm giải thích sự tƣơng đồng và khác biệt giữa chúng. Hy vọng- với bài báo này- có thể khơi gợi thêm những cách nghiên cứu về ngữ dụng học tiếng Việt. Từ khóa: thói quen giao tiếp, ngữ dụng ĐẶT VẤN ĐỀ* VỀ ĐIỀU KIỆN THUẬN NGÔN Ngƣời Việt có câu “lạt mềm buộc chặt”. Không phải cứ hễ mong muốn ngƣời nghe (Sp2)(1) làm việc gì, ngƣời nói (Sp1) cũng đều dùng lí trí để yêu cầu, ra lệnh, cấm đoán . Trong những hoàn cảnh nhất định, chính yếu tố tình cảm là chiến lƣợc hiệu quả mà Sp1 có thể áp dụng để tác động đến Sp2, ràng buộc Sp2 thực hiện việc gì đó theo mong muốn của mình. Khi đó, hành động van và xin là lựa chọn hàng đầu của Sp1. Trong khâu chuẩn bị, việc nhận định kịp thời và chính xác về tình thế cho phép Sp1 thực hiện hành động thành công nhƣ mong muốn. Để hành động van và xin đạt hiệu quả, Sp1 phải tính toán đến các khả năng sau: Van và xin là hai hành động cầu khiến có sắc thái tình cảm rõ nét. Ranh giới mờ nhạt giữa chúng cho phép ngƣời Việt ghép chúng thành hành động kép “van xin”. Song, việc cộng gộp chúng không phải lúc nào cũng đem lại hiệu quả cao nhất, bởi dù có gần gũi đến đâu, thì xét về bản chất, đây vẫn là hai hành động độc lập. Quá trình thực hiện chúng từ khi chuẩn bị đến khi tiến hành dù có chung nhiều điểm tƣơng đồng, song, ở mỗi khâu cụ thể, những nét dị biệt tinh tế vẫn đƣợc bộc lộ. Trong phạm vi bài viết, chúng tôi xin nêu ra điểm khác biệt giữa hai hành động này trên cơ sở một số điều kiện thuận ngôn (còn gọi là điều kiện may mắn- felicity conditions- vốn là dự tính của Sp1 trƣớc khi thực hiện .

• Xã hội học
• Thói quen giao tiếp của người Việt
• Thói quen giao tiếp
• Nói lời van và xin
• Van và xin
• Illocutionary force indicating devices
• bản sắc văn hoá
• sự giao tiếp văn hoá Việt Nam
• cách thức giao tiếp
• giao tiếp
• trình bày báo cáo
• báo cáo kỹ thuật
• cách trình bày báo cáo
• báo cáo ngành nông nghiệp
• báo cáo ngành tin học