TAILIEUCHUNG - Đề ngữ và chức năng nghĩa của đề ngữ trong các tác phẩm của Nam Cao

Nam Cao không chỉ là một tác giả văn học nổi tiếng với những sáng tác mang đậm hơi thở của một thời, với những hình tượng nhân vật đã ăn sâu vào tiềm thức người đọc. Ông còn là một bậc thầy về sử dụng ngôn ngữ. Cái lối văn phong giản dị, tự nhiên đã làm nên một phong cách ngôn ngữ độc đáo không thể hòa lẫn. Thành phần câu tiếng Việt đề ngữ xuất hiện nhiều trong các sáng tác của ông đã góp phần không nhỏ vào việc khẳng định một phong cách ngôn ngữ Nam Cao: dung dị, đời thường mà sâu sắc. | Số 9 (227)-2014 NGÔN NGỮ & ĐỜI SỐNG 7 ĐỀ NGỮ VÀ CHỨC NĂNG NGHĨA CỦA ĐỀ NGỮ TRONG CÁC TÁC PHẨM CỦA NAM CAO TOPIC AND MEANING FUNCTIONS OF TOPIC IN THE WORKS OF NAM CAO LÊ THỊ BÌNH (TS; Trường Đại học Hồng Đức) Abstract: The paper studies syntax components of topic in term of semantics perspective. Meaning functions of topic is to state the theme of sentence and to be concretized by different roles. In particular, the aim is a highlight meaning role of theme. Key words: Theme/topic; meaning functions. Mở ầu Một thành công trong nghiên cứu ngữ pháp tiếng Việt những năm giữa thế kỉ XX là đã phát hiện thành phần chủ đề như một đặc trưng của câu tiếng Việt. Phát hiện này đã ổ sung vào danh sách thành phần câu tiếng Việt một thành phần mới mà trước đó (do mô phỏng các sách ngữ pháp tiếng Pháp) hông có. Cho đến nay, thành phần cú pháp này (với các tên gọi khác nhau: thành phần khởi ý, từ - ch đề, khởi ngữ, đề ngữ ) đã được nhiều công trình đề cập đến. Bài viết tập trung nghiên cứu thành phần cú pháp đề ngữ từ góc độ ngữ nghĩa. gữ liệu được khảo sát trong các tác phẩm của Nam Cao (xem Nguồn ngữ liệu) với 212 câu đơn sử d ng đề ngữ. Có thể nói, phong cách ngôn ngữ Nam Cao gần gũi với ngôn ngữ đời thường. Bởi ông đã iết vận d ng lời ăn tiếng nói của nhân dân một cách nhuần nhuyễn trong các sáng tác của mình trong đó thành phần đề ngữ được sử d ng như một phương tiện hữu hiệu. 1. Đề ngữ trong nghiên cứu cú pháp tiếng Việt Có thể nói, đề ngữ đã được Việt ngữ học nghiên cứu từ lâu. Cũng hông chủ quan khi nói rằng, đề ngữ là thành phần câu được thảo luận sôi nổi nhất. Khuynh hướng nghiên cứu ngôn ngữ hiện đại, ngữ pháp chức năng, ngữ pháp ngữ nghĩa cũng hông thể bỏ qua thành phần câu này. rong câu “Th Giá gửi rồi.”, rương ăn Chình và guyễn Hiến Lê cho rằng diễn tả thoại đề (đề, m c đích câu nói) và chủ từ không phải là một. Hai tác giả đã n u ra một thành phần câu có “chức v ri ng”, gọi là ch đề và định nghĩa: “Chủ đề là tiếng đứng đầu câu, dùng để diễn đạt thoại đề mà không

• Ngôn ngữ học
• Tạp chí Khoa học
• Tạp chí Ngôn ngữ
• Văn chương Nam Cao
• Ngôn ngữ trong văn học
• Thành phần câu trong tiếng Việt
• Tạp chı́ Khoa học
• Rừng ngập mặn
• Chỉ số thực vật
• Phương pháp viễn thám
• Sinh khối tươi
• Tạp chí khoa học
• Bài báo khoa học
• Giải pháp xây dựng tạp chí khoa học
• Tiếu chí tạp chí khoa học theo tiêu chuẩn quốc tế
• Tiêu chuẩn quốc tế về tạp chí khoa học
• Giảng dạy tiếng Anh
• Người Việt học tiếng Anh
• Biên soạn sách giáo khoa tiếng Anh
• Tính từ chỉ không gian
• Tính từ trong tiếng Việt
• Tính từ trong tiếng Anh
• Hoán dụ trong truyện
• Biện pháp tu từ hoán dụ
• Ngôn ngữ mẹ đẻ
• Câu giả định giả thuyết
• Câu giả định phản thực tiếng Nhật
• Cấu trúc nếu
• thì trong tiếng Việt
• Ngôn ngữ miêu tả nhân vật
• Ngôn ngữ văn học
• Văn học hiện thực
• Lý thuyết hội thoại
• Ngôn ngữ hội thoại
• Ngôn ngữ đại danh
• Biểu tượng văn hóa người Thanh Hóa
• Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn
• Địa danh gắn với Lê Lợi
• Đại từ nhân xưng
• Tiếng Việt phổ thông
• Ngôn ngữ Thanh Hóa
• Ngôn ngữ địa phương
• Chuyển dịch hàm ý quy ước
• Phiên dịch tiếng Anh
• Dịch bảo toàn hàm quy ước
• Dịch cải thiện hàm quy ước
• Dịch bỏ qua hàm quy ước
• Tu từ ẩn dụ trong thơ
• Thơ tiếng Anh
• Thơ tiếng Việt
• Ngôn ngữ diễn tả nổi buồn
• Ngôn ngữ trong truyện ngắn
• Đặc điểm tình huống hội thoại
• Ngôn ngữ của Tô Hoài
• Ngôn ngữ miêu tả thế giới loài vật
• Ngôn ngữ tạo hình trong tác phẩm
• Xưng hô trên truyền hình
• Ngôn ngữ xưng hô
• Hệ thống từ xưng hô trong giao tiếp
• Lời thoại dẫn trực tiếp
• Ngôn ngữ của Nguyễn Huy Thiệp
• Cận lời trong hội thoại
• Thông điệp trong phát ngôn
• Ngôn ngữ trì hoãn
• Lý thuyết hành động ngôn ngữ
• Văn chương Hàn Mặc Tử
• Lý thuyết kết trị
• Ngôn ngữ thơ văn
• Giáo dục tiếng mẹ đẻ
• Văn hóa ngôn ngữ người Gia rai
• Bộ chữ viết cho người Gia rai
• Thành ngữ so sánh ngang bằng
• Thành ngữ tiếng Anh
• Đặc điểm văn hóa dân tộc
• Đặc trưng văn hóa ngôn ngữ
• Giảng dạy tiếng Anh không chuyên
• Phương pháp học tiếng Anh
• Đào tạo tiếng Anh
• Nâng cao kỹ năng học tiếng Anh
• Tạo động lực học ngoại ngữ cho học sinh
• Kỹ năng tạo hứng thú học tập
• Đổi mới phương pháp giảng dạy
• Quyền lực của giáo viên
• Quan hệ thầy trò
• Cải thiện giảng dạy và học tập