TAILIEUCHUNG - Múa lửa trong nghi lễ lên Đồng

Giống như nhiều hình thái tôn giáo dân gian khác ở Việt Nam, nghi lễ lên đồng thờ thánh chỉ được xem là một dạng diễn xướng dân gian mà chưa được nhìn nhận và đánh giá đúng những giá trị của nó về thể thức và ý nghĩa. Cùng với công trình “Nghi lễ lên đồng: Lịch sử và giá trị” xuất bản năm 2013, tác giả bài viết này mong muốn làm rõ giá trị và ý nghĩa tôn giáo của nghi lễ lên đồng, một nghi lễ hiện vẫn còn những điều tồn nghi. | Nghiên cứu Tôn giáo. Số 4 – 2014 126 NGUYỄN NGỌC MAI* MÚA LỬA TRONG NGHI LỄ LÊN ĐỒNG Tóm tắt: Giống như nhiều hình thái tôn giáo dân gian khác ở Việt Nam, nghi lễ lên đồng thờ thánh chỉ được xem là một dạng diễn xướng dân gian mà chưa được nhìn nhận và đánh giá đúng những giá trị của nó về thể thức và ý nghĩa. Cùng với công trình “Nghi lễ lên đồng: lịch sử và giá trị” xuất bản năm 2013 (Nxb. Văn hóa), tác giả bài viết này mong muốn làm rõ giá trị và ý nghĩa tôn giáo của nghi lễ lên đồng, một nghi lễ hiện vẫn còn những điều tồn nghi. Từ khóa: Múa lửa, nghi lễ lên đồng, tẩy trần, thờ cúng Thánh Mẫu. Lên đồng vốn là một nghi lễ của thờ cúng Thánh Mẫu ở Châu thổ Bắc Bộ Việt Nam. Ngay từ khi xuất hiện và được phản ánh một cách chi tiết trong tài liệu của Nhất Lang và M. Durand (1959) thì múa lửa/múa mồi (Durand gọi là múa đuốc chập chờn) là một điệu thức chiếm tần xuất khá nhiều trong các khâu của nghi lễ lên đồng. Trong nghi lễ xưa cũng như nay, dù có xảy ra trạng thái biến đổi tâm lý ý thức, xuất hiện tâm linh hay đơn thuần là vấn đề biểu diễn trên nền/bối cảnh sân khấu tâm linh, thì múa lửa vẫn là một động tác diễn ra khá nhiều và không thay đổi trong suốt quá trình thực hành/biểu diễn nghi lễ lên đồng. Không giống bất cứ tôn giáo nào ở Việt Nam, thực hành nghi lễ lên đồng không phải là để tế lễ thần linh mà là để hóa thân vào thần linh. Các căn đồng đã thực hiện một bước chuyển đổi từ thân xác người phàm trần thành thân xác của các đấng siêu nhiên, mà khăn áo chỉ là một cách thể hiện ra bên ngoài sự thay đổi đó. Nhưng điều quan trọng và làm nên ý nghĩa tôn giáo, tạo môi trường để có thể chuyển đổi Tục - Thiêng không phải là những chiếc áo mà là tác dụng của ngọn lửa và khả năng hấp thụ sinh khí vũ trụ của chiếc khăn phủ mặt màu đỏ. * TS., Viện Nghiên cứu Tôn giáo, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Nguyễn Ngọc Mai. Múa lửa trong nghi lễ lên đồng. 127 Trong nghi lễ lên đồng, để các căn đồng có thể rơi vào trạng thái thăng hoa thì không thể phủ nhận vai trò

• Triết học
• Nghi lễ lên đồng
• Thờ cúng Thánh mẫu
• Hình thái tôn giáo
• Tôn giáo dân gian
• Ý nghĩa tôn giáo
• Diễn xướng dân gian
• Khóa luận khoa Văn hóa dân tộc thiểu số
• Văn hóa dân tộc thiểu số
• Văn hóa dân tộc
• Dân tộc thiểu số
• Nghi lễ Lên đồng trong tang ma người Tày
• Tang ma người Tày
• Lên đồng
• Hành trình của thần linh
• Nghi lễ đặc trưng của Đạo Mẫu
• Hình thức của Shamen
• Lên đồng chẳng của riêng ai
• Luận án tiến sĩ
• Luận án tiến sĩ Văn hóa học
• Văn hóa học
• Diễn xướng nghi lễ lên đồng
• Di sản văn hóa phi vật thể
• Nghi lễ chầu văn của người Việt
• Luận văn tiến sĩ
• Luận văn tiến sĩ Văn hóa học
• Di tích lịch sử văn hóa
• Nghi lễ hầu đồng
• Nghi thức lên đồng
• Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ
• Hình thái tín ngưỡng tôn giáo
• Di sản văn hóa Việt Nam
• Luận văn Thạc sĩ
• Luận văn Thạc sĩ Văn hóa học
• Diễn xướng dân gian Hát Dô
• Bảo tồn diễn xướng dân gian
• Văn hóa tín ngưỡng
• Dân ca trữ tình sinh hoạt
• Đặc điểm diễn xướng
• Văn hóa dân gian Việt Nam
• Diễn xướng hát đối đáp
• Ca dao dân tộc Tày
• Tạp chí khoa học
• Không gian diễn xướng
• Giao thoa điệu thức
• Nghệ thuật bài chòi dân gian
• Tỉnh Khánh Hòa
• Thực hành Then
• Tài nguyên du lịch
• Nghi lễ tâm linh
• Văn nghệ dân gian
• Diễn xướng dân gian Việt Nam
• Luận án Tiến sĩ Văn hóa dân gian
• Văn hóa dân gian
• Diễn xướng Ca Huế
• Ca Huế truyền thống
• Nghệ thuật diễn xướng dân gian
• Du lịch cộng đồng
• Sản phẩm du lịch
• Tháp Bà Po Nagar
• Nguồn lực nghi lễ
• Luận văn Thạc sĩ Văn học Việt Nam
• Môi trường diễn xướng dân gian
• Hát trống quân ở Hưng Yên
• Đặc điểm ngôn ngữ hát trống quân
• Dân ca nghi lễ hát Dậm
• Diễn xướng Folklore
• Tín ngưỡng dân gian ở Quyển Sơn
• Diễn xướng lượn Slương
• Thể thức hát lượn Slương
• Các giai đoạn của hát lượn Slương
• Nghệ thuật dân gian
• Văn hóa nghệ thuật người Tày
• Di sản văn hóa
• Môi trường diễn xướng
• Hát chầu văn
• Thánh Tứ Phủ
• Môi trường tín ngưỡng
• Sinh hoạt văn hóa dân gian
• Nghi lễ tín ngưỡng
• Hát Bài chòi
• Hình thức diễn xướng dân gian
• Âm nhạc học
• Âm nhạc dân gian xứ Quảng
• Hình âm nhạc dân gian
• Nghệ thuật múa rối nước
• múa rối nước
• nghệ thuật diễn xướng
• trò diễn dân gian
• nghệ thuật sân khấu cổ truyền
• sân khấu múa rối nước
• Giá trị thẩm mỹ
• Nghệ thuật Chèo cổ
• Hình thức văn hóa dân gian
• Múa bóng rỗi
• Lễ hội Giàn Gừa nghệ thuật bóng rỗi
• Lễ hội Giàn Gừa
• Nguồn gốc của múa bóng rỗi
• Ý nghĩa của múa bóng rỗi
• phát huy rối nước
• văn nhân danh tiếng
• văn hoá Quyển Sơn
• văn hoá Hà Nam
• nghệ thuật hát Dậm
• văn hoá hát Dậm
• âm nhạc dân gian
• Nghệ thuật chèo chải xứ Thanh
• Tín ngưỡng thờ thần
• Thờ Thành hoàng làng
• Tạp chí Phát triển Kinh tế Xã hội
• Đặc điểm nghệ thuật múa
• Người Tà Ôi
• Di sản múa dân gian
• Loại hình nghệ thuật diễn xướng
• Hát Pả dung
• Điệu dân ca
• Bản sắc dân tộc Dao
• Tổng quan về vu hích và shaman giáo
• Vu hích và shaman giá
• Tín ngưỡng văn hóa
• Nghi lễ Sliên
• Nghi lễ Sliên của người Nùng
• Nghi lễ người Nùng
• Kể chuyện tín ngưỡng
• Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ học
• Đặc điểm ca từ trong hát Xoan
• Hát Xoan Phú Thọ
• Tác phẩm văn học dân gian
• Diễn xướng Then Tày ở Chợ Mới
• Văn học dân gian Tày
• Đời sống văn hoá người Tày
• Nghi thức đám cưới của người Cao Lan
• Diễn xướng Xịnh ca trong đám cưới
• Văn hoá dân gian Yên Bái