TAILIEUCHUNG - Nguyên nhân và quy luật của thời tiết mưa lớn khu vực Hải Vân - Đèo Cả, vùng Nam Trung Bộ (giai đoạn 1986 2010)
Bài báo này trình bày các kết quả thống kê, phân tích nguyên nhân, diễn biến, tần suất xuất hiện của các HTTT mưa lớn ở khu vực từ đèo Hải Vân đến đèo Cả (Đèo Hải Vân - Đèo Cả). Hy vọng rằng những kết luận rút ra từ nghiên cứu này sẽ góp một phần vào công cuộc phòng ngừa, giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai, lũ lụt gây ra ở các tỉnh ven biển Nam Trung Bộ. | 35(2), 163-174 Tạp chí CÁC KHOA HỌC VỀ TRÁI ĐẤT 6-2013 NGUYÊN NHÂN VÀ QUY LUẬT CỦA THỜI TIẾT MƯA LỚN KHU VỰC ĐÈO HẢI VÂN - ĐÈO CẢ, VÙNG NAM TRUNG BỘ (GIAI ĐOẠN 1986 - 2010) NGUYỄN KHANH VÂN1, ĐỖ LỆ THỦY2, TRẦN ANH ĐỨC2 E - mail: ngkhvan@ 1 Viện Địa lý, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam 2 Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn TW, TT KTTV Quốc gia Ngày nhận bài: 9 - 1 - 2013 1. Mở đầu Những năm gần đây, đặc biệt là từ sau những đợt mưa lũ lịch sử đầu tháng 11 và tháng 12 năm 1999, khu vực ven biển Miền Trung luôn là tâm điểm được nhắc đến, để so sánh về mưa, lũ trong mùa mưa bão hàng năm ở nước ta. Theo một số nghiên cứu tổng kết về mưa lớn trước đây [1, 3-5], mưa lớn được hình thành do các hình thế thời tiết (HTTT) như bão, áp thấp nhiệt đới (ATNĐ), dải hội tụ nhiệt đới (HTNĐ), không khí lạnh (KKL), rãnh thấp (RT) hoặc kết hợp của một vài HTTT đã nêu. Tuy nhiên, nghiên cứu về tần suất xuất hiện của các HTTT gây mưa trong mối quan hệ với đặc điểm địa hình của dải ven biển, đặc biệt với các khu vực có các đèo chạy ngang từ Trường Sơn ra biển Đông (đèo Ngang, Hải Vân, đèo Cả,.) thì những năm gần đây mới bắt đầu được đề cập đến. Đã có một số kết quả nghiên cứu rất đáng chú ý về nguyên nhân, quy luật xuất hiện của mưa lớn, mối quan hệ “mưa lớn - địa hình” ở vùng Bắc Trung Bộ, Nam Trung Bộ, được thực hiện trong 2 đề tài cấp Viện HLKHCN Việt Nam (2008 - 2009, 2012 2013) [7, 10], được đăng trên Tạp chí Các Khoa học về Trái Đất [8, 9], trong đó nguyên nhân, quy luật và tần suất xuất hiện của các HTTT gây mưa lớn ở Trung Bộ được phân tích thống kê theo các khu vực với những điều kiện hình thái địa hình (HTĐH), địa thế, hướng đường bờ rất đặc biệt, không hoàn toàn giống nhau: (1) Bắc đèo Ngang; (2) Đèo Ngang đến đèo Hải Vân; (3) Đèo Hải Vân đến đèo Cả và (4) Nam đèo Cả. Trên cơ sở phân loại các HTTT gây mưa lớn, kết hợp đồng bộ với số liệu đo mưa mặt đất qua 25 năm (thời kỳ 1986 - 2010), bài báo này trình bày các kết quả thống kê, phân tích nguyên nhân,
đang nạp các trang xem trước
