TAILIEUCHUNG - Vô cảm và sự lệch trục nhân cách
Sự nhạy cảm của con người là có tính bẩm sinh. Các giác quan chịu sự tác động từ môi trường xung quanh, sẽ rung lên những hiệu ứng tương ứng. Nhưng do ảnh hưởng lâu dài cũng của chính môi trường sống đó, mà sự tác động ngày càng nhiều dễ dẫn đến sự chai sạn, trơ lì của cảm xúc. Và ở một mức độ nặng hơn, nó trở thành một lối sống, một kiểu ứng xử phổ quát. | VÔ CẢM VÀ SỰ LỆCH TRỤC NHÂN CÁCH * Vâ minh tuÊn Bối cảnh hiện tượng Đang có những biến đổi sâu sắc về đạo đức dưới tác động của một nền kinh tế chuyển đổi. Sự biến đổi này là một hiện tượng xã hội đặc biệt xuất hiện gần đây trong một bộ phận cộng đồng: vô cảm. Vô cảm (insensible, insensitive) là trạng thái không có cảm xúc, không có tình cảm, không có phản ứng trước những tình huống đáng ra phải có, một cách bình thường như một người bình thường. Trạng thái này thuộc yếu tố thứ hai của hệ thống kết cấu ý thức đạo đức (tức tình cảm đạo đức), nhưng tồn tại theo chiều nghịch. Theo Cristophe André1, con người là một “con vật xã hội”, nó có trái tim nhạy cảm với đồng loại, với những khung cảnh, tình huống hạnh phúc. Sự nhạy cảm của con người là có tính bẩm sinh. Các giác quan chịu sự tác động từ môi trường xung quanh, sẽ rung lên những hiệu ứng tương ứng. Nhưng do ảnh hưởng lâu dài cũng của chính môi trường sống đó, mà sự tác động ngày càng nhiều dễ dẫn đến sự chai sạn, trơ lì của cảm xúc. Và ở một mức độ nặng hơn, nó trở thành một lối sống, một kiểu ứng xử phổ quát. “Thói đạo đức giả với những biểu hiện của nó trong lối sống, nói không đi đôi với làm ở những người lớn, trong gia đình, nhà trường, cơ quan, công sở và * 1 TS. Học viện Ngân hàng Nhà tâm lý học Pháp, tác giả cuốn La force des émotions. 92 Tạp chí Khoa học Xã hội Việt Nam - 2/ 2010 ở ngoài xã hội đã gây ra những phản cảm nặng nề đối với lớp trẻ, làm cho họ mất niềm tin, mất phương hướng trong cuộc sống.”2 Trong bối cảnh đó, vô cảm sẽ xuất hiện. Hậu quả lớn nhất từ sự vô cảm là dẫn đến sự hạn chế, hoặc thậm chí triệt tiêu những xúc cảm đạo đức. Tình cảm đạo đức bị xói mòn lại tiếp tục dẫn đến sự khó xuất hiện hành vi đạo đức. “Rõ ràng là, nếu như mỗi công dân, khi mà trong tư cách cá nhân họ càng lúc càng trở nên yếu thế đi, và do đó khi tách riêng ra họ càng không có khả năng duy trì quyền tự do của mình, nếu họ không học lấy cách thức đoàn kết với những ai có hoàn cảnh như mình để cùng tự vệ, tất .
đang nạp các trang xem trước
