TAILIEUCHUNG - 80 năm, tiếng kêu, lời vọng, chữ khắc (Đọc Túp lều nát, phóng sự của Nguyễn Đổng Chi)
Trong bài viết này, từ việc phân tích các thủ pháp nghệ thuật và nội dung tập phóng sự Túp lều nát của tác giả Nguyễn Trần Ai (tức học giả - nhà văn Nguyễn Đổng Chi, xuất bản năm 1937), người viết cho rằng tác phẩm này in dấu hiện trạng một thời quá khứ nhưng cũng gợi mở những vấn đề của xã hội Việt Nam hiện nay. | 142 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (120) . 2015 80 NĂM, TIẾNG KÊU, LỜI VỌNG, CHỮ KHẮC* (Đọc Túp lều nát, phóng sự của Nguyễn Đổng Chi) Nguyễn Thị Thanh Xuân** Tôi gặp Túp lều nát,(1) vào những ngày sắp hết hạn nộp bài cho Hội thảo khoa học nhân kỷ niệm 100 năm năm sinh Giáo sư Nguyễn Đổng Chi và ngay tức thì, bị hút từ tên sách. Khởi đi từ một xúc động cá nhân, hoàn toàn cảm tính, nhưng tôi biết mình sẽ phải vượt qua trạng thái đó. Bởi tôi đang đối mặt với phóng sự, một thể loại của sự thực, trần trụi, gân guốc, và bởi tôi đang đi vào trang viết của Nguyễn Đổng Chi, một nhà văn làm khoa học. Cuộc gặp gỡ muộn màng này buộc tôi chỉ đủ thời gian chăm chú vào văn bản, và tôi thực hành Đọc Kỹ (CloseReading), dõi theo mối quan hệ giữa thủ pháp và ý nghĩa. Túp lều nát được khởi thảo từ 1933 đến 1936, công bố năm 1937: thời gian ấy đến nay xê xích trong khoảng 80 năm. Phải mất 80 năm mới có cuộc gặp này, để tôi nhận ra từ đó một giá trị thăm thẳm xuyên qua Tiếng kêu, Lời vọng, Chữ khắc. Tập phóng sự được xây dựng trên một cấu trúc khá hiện đại: Mở đầu là những yếu tố cận văn bản: Lời đề tặng, “Tựa” sách; sau cùng là phần kết thúc, tạm gọi là Vĩ thanh (Hai bức thư hay là gan ruột dân quê) và phần văn bản là 11 phóng sự rời nhưng liên kết nhau thành một chuỗi liên hoàn. 1. Hãy đọc những yếu tố cận văn bản Lời đề tặng nằm đầu sách, trang trọng: “KÍNH DÂNG Cụ Lớn BÙI BẰNG ĐOÀN,(***) người nắm cán cân công bằng của pháp luật, quyển sách thô bỉ này”, tưởng như là một trao gửi tự nhiên cho một người cầm cân nảy mực đáng tin cậy, kỳ thực cũng có thể là một thủ pháp nghệ thuật: từ đây nội dung quyển sách được hé lộ (vấn đề gắn liền với luật pháp), từ đây tâm thế .
đang nạp các trang xem trước
