TAILIEUCHUNG - Về những bà mẹ thiêng liêng mang tính khởi nguyên của người Việt
Từ vai trò quan trọng của phụ nữ gắn với cuộc sống thường nhật ở thời nguyên thủy, theo dòng trôi chảy của tư duy dân dã mà các nữ thần mang tư cách tối thượng được nảy sinh. Bà mẹ thiêng liêng này, theo bước phát triển, khai phá đất đai của người Việt mà thêm chức năng và chuyển hóa - Bà Mẹ Xứ sở Âu Cơ - Bà Man Nương - Đặc biệt, khi khai phá vùng châu thổ thấp thì đó cũng là điều kiện cơ bản để tục thờ Mẫu Tứ phủ ra đời và phát triển. | S 1 (58) - 2017 - Di s n v n h‚a phi v t th VỀ NHỮNG BÀ MẸ THIÊNG LIÊNG MANG TÍNH KHỞI NGUYÊN CỦA NGƯỜI VIỆT VÕ TH HOÀNG LAN* TÓM TẮT Từ vai trò quan trọng của phụ nữ gắn với cuộc sống thường nhật ở thời nguyên thủy, theo dòng trôi chảy của tư duy dân dã mà các nữ thần mang tư cách tối thượng được nảy sinh. Bà mẹ thiêng liêng này, theo bước phát triển, khai phá đất đai của người Việt mà thêm chức năng và chuyển hóa - Bà Mẹ Xứ sở Âu Cơ - Bà Man Nương - Đặc biệt, khi khai phá vùng châu thổ thấp thì đó cũng là điều kiện cơ bản để tục thờ Mẫu Tứ phủ ra đời và phát triển. Từ khóa: Mẹ thiêng liêng; Mẫu Thượng Ngàn, Mẹ Xứ sở; Mẹ Đất; Mẹ Nước, Mẫu Tứ phủ. ABSTRACT From the important role of women associated with everyday life in primitive times, and following folkthinking, it is the reason to create mother goddess. These spiritual mothers, according to developments of Vietnam, add more functions and transitions to become the land mother of Au Co - Man Nuong. Especially when exploiting lower delta, it is also the basic condition for the worship of Four Palaces. Key words: Holly Mother; Forest Mother, Country Mother; Land Mother; Water Mother, Four Palaces Mothers. rong nhiều nghiên cứu về tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ của người Việt ở châu thổ Bắc Bộ, các nhà khoa học thường đồng thuận khi cho rằng, tín ngưỡng này ra đời trên nền tảng của tục thờ nữ thần. Như vậy, Mẫu trước hết là nữ thần, nhưng theo chúng tôi, đây là những nữ thần đặc biệt, bởi người Việt đã thờ phụng rất nhiều nữ thần, nhưng điện thần Tứ phủ chỉ có 4 vị Thánh Mẫu tối cao, tức là không phải nữ thần nào cũng có thể trở thành Mẹ/Thánh Mẫu. Tuy nhiên, danh xưng Thánh Mẫu có lẽ chỉ xuất hiện khá muộn, khi mà người Việt có thể đã chịu ảnh hưởng của văn hóa Hán và điện thần Tứ phủ đã được định hình tương đối có hệ thống như hiện nay, với đầy đủ 4 vị Thánh Mẫu đứng đầu, sáng tạo 4 miền của vũ trụ. Còn trước đó, ở buổi đầu của tín ngưỡng này, có thể người Việt chỉ thờ phụng nữ thần Mẹ - một/các nữ thần vì những lý
đang nạp các trang xem trước
