TAILIEUCHUNG - Nhân học và vai trò của nhà nhân học
Bài viết góp phần trả lời hai câu hỏi đã được thảo luận nhiều trong giới nhân học trên thế giới, nhưng vẫn còn đang trong quá trình tranh luận trong bối cảnh Việt Nam, nơi nhân học là một ngành khoa học trẻ, và nơi mà vai trò và vị trí của nhân học vẫn còn là điều mới mẻ với số đông công chúng. | Tạp chí Khoa học xã hội THÔNG số 2(99) TƯ LIỆU Việt Nam, TIN - - 2016 KHOA HỌC Nhân học và vai trò của nhà nhân học Lâm Bá Nam * Lâm Minh Châu ** Tóm tắt: Bài viết góp phần trả lời hai câu hỏi đã được thảo luận nhiều trong giới nhân học trên thế giới, nhưng vẫn còn đang trong quá trình tranh luận trong bối cảnh Việt Nam, nơi nhân học là một ngành khoa học trẻ, và nơi mà vai trò và vị trí của nhân học vẫn còn là điều mới mẻ với số đông công chúng. Hai câu hỏi đó là: (1) Nhân học nghiên cứu cái gì? và (2) Các nhà nhân học có thể làm gì? Từ khóa: Nhân học; văn hóa; nhà nhân học. 1. Nhân học nghiên cứu cái gì? Nhân học là một ngành khoa học xã hội. Nhân học quan tâm đến một khía cạnh của đời sống con người. Khía cạnh đó được chúng ta nói đến hàng ngày, trong ngôn ngữ thường nhật cũng như trong giới khoa học, từ nông thôn đến thành thị, trên truyền hình, báo chí, và facebook, nhưng không phải ai cũng định nghĩa rõ ràng: đó là văn hóa của con người. Một trong những lý do nhiều đại học lớn ở phương Tây không có khoa văn hóa học bởi lẽ ngay từ đầu, nghiên cứu văn hóa đã là chủ đề nghiên cứu chính của nhân học. Đã có rất nhiều định nghĩa về văn hóa. Theo các thống kê không chính thức, con số định nghĩa về văn hóa có thể lên đến hàng trăm. Tuy nhiên, giới nghiên cứu hiện nay tương đối thống nhất rằng, văn hóa là những cách thức ứng xử, phong tục, tập quán, tri thức do con người tạo ra và hội tụ đủ ba điều kiện: được sáng tạo và trao truyền qua các thế hệ; được chia sẻ trong một cộng đồng; và được những thành viên của cộng đồng đó tiếp nhận và thực hành với tư cách là thành viên của xã hội, thay vì thực hành một cách bản năng và với tư cách 86 một cá nhân đơn lẻ. Ví dụ: hắt hơi là một hành vi bản năng của một cá nhân đơn lẻ. Nhưng khi một người hắt hơi và lấy tay che miệng khi đứng ở chỗ đông người, đó là một hành vi văn hóa. Cái quy tắc ứng xử đó đã được trao truyền từ bố mẹ, ông bà sang con cái, được đa số những người xung quanh trong một cộng đồng coi là chuẩn .
đang nạp các trang xem trước
