Ai đã đặt tên cho dòng sông? Trước hết được coi là tác phẩm bút kí (gọi tắt là bài kí). Bút kí thường không sử dụng hư cấu vào việc phản ánh hiện thực mà "ghi lại những con người thực và sự việc và nhà văn đã tìm hiểu, nghiên cứu cùng với những cảm nghĩ của mình nhằm thể hiện một tư tưởng nào đó. Sức hấp dẫn và thuyết phục của bút kí tùy thuộc vào tài năng, trình độ quan sát, nghiên cứu, khám phá, diễn đạt của tác giả đối với các sự kiện được đề cập đến" (Lê Bá Hán - Trần Đình Sử - Nguyễn Khắc Phi (đồng Chủ biên), Từ điển thuật ngữ văn học, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2004).
Tuy vậy, Ai đã đặt tên cho dòng sông? Là một bài kí giàu chất tùy bút, thậm chí có thể coi là tùy bút. Tùy bút theo cách định nghĩa của Nguyễn Tuân là lối văn "độc tấu", trong đó nhân vật chính là cái tôi cá nhân, cá thể của tác giả. Và vì thế xét đến cùng, cái tôi này phải có phải có những phẩm chất nào đó mới tạo nên sức hấp dẫn của thiên tùy bút.
Từ những điều trên đây, chúng ta có thể khẳng định, muô'n phát hiện được cái hay, cái đẹp của tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông?, cần thấy được sự độc đáo, sự sắc sảo thông minh, vốn văn hóa, sự lịch lãm từng trải, tâm hồn nhạy cảm, tinh tế và cách sử dụng ngôn ngữ điêu luyện của Hoàng Phủ Ngọc Tường thể hiện qua bài kí.
