Về bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh, có ý kiến cho rằng: Sở dĩ bài thơ đi cùng năm tháng là bởi: Sóng đã thể hiện được một tình yêu có tính chất truyền thống như tình yêu muôn đời. Ý kiến khác lại cho ràng: Tình yêu mà Xuân Quỳnh thể hiện trong bài thơ mang tính chất hiện đại như tình yêu hôm nay. Bằng việc cảm nhận bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh, anh (chị) hãy bàn luận về những ý kiến trên.
1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
+ Không biết từ bao giờ những con sóng ào ạt từ sông, từ biển đã tròn lăn chạm vào trái tim của người nghệ sĩ. Neu sóng trong thơ của Nguyễn Khuyến thổi vào ao thu: Sóng biếc theo làn hơi gợn tí; Huy Cận vẽ sóng Tràng giang bằng những dòng thơ hiu hắt của một kẻ sĩ bất lực trước thời cuộc: Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp; thì nữ sĩ Xuân Quỳnh đã khoác lên những con sóng bạc đầu tấm áo tình yêu nồng nàn, vĩnh cửu bằng một hồn thơ đắm say, cháy bỏng. Giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ đang nước sôi lửa bỏng, vẻ đẹp dịu dàng, chung thủy trong tình yêu của người con gái được Xuân Quỳnh thể hiện trong bài thơ Sóng ngời sáng như một hòn ngọc báu của văn chương.
+ Sóng được Xuân Quỳnh sáng tác trong một chuyến đi thực tế ờ vùng biển Diêm Điền (Thái Bình), in trong tập {Hoa học chiến hào - 1968).
- Dàn ý kiến.
+ Từ những lời tự hát tình yêu trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh, có ý kiến cho rằng: Sở dĩ bài thơ đi cùng năm tháng là bời: Sóng đã thể hiện được một tình yêu có tính chất truyền thống như tình yêu muôn đời và Tinh yếu mà Xuân Quỳnh thể hiện trong bài thơ mang tính chất hiện đại như tình yêu hôm nay.
2.Thân bài
a. Giải thích hai ý kiến và sự thống nhất của hai ý kiến
- Người xưa quan niệm Thơ là tiếng lòng. Thơ là điệu hồn đi tìm những tâm hồn đồng điệu (Tô Hữu). Nhà thơ Nguyễn Đinh Thi đặt câu hỏi khi giãi bày mấy ý nghĩ về thơ: Đầu mối của thơ có lẽ ta đi tìm bên trong tâm hồn con người chăng?... bài thơ là sợi dãy truyền tình cảm cho người đọc. Thơ là sự thê hiện tâm hồn một cách mãnh liệt nhất. Sóng của Xuân Quỳnh là bài thơ có sức sống bền bỉ theo thời gian bởi bài thơ đã tìm được sự đồng điệu từ trái tim độc giả nhất là tuổi trẻ.
- Ý kiến thứ nhất: Ở bài thơ, Xuân Quỳnh đã diễn tả được những cung bậc cảm xúc có tính truyền thống, có tính phổ biến, những quy luật tình cảm muôn đời của con người trong tình yêu.
- Ý kiến thứ hai: Sự mới mẻ, hiện đại của cách cảm nhận, trong quan niệm về tình yêu của Xuân Quỳnh.
=> Hai ý kiến đặt cạnh nhau, bổ sung cho nhau giúp ta cảm nhận được nét độc đáo của bài thơ cũng như vẻ đẹp của tâm hồn Xuân Quỳnh với sự hòa quyện của tư tưởng tiưyền thống và hiện đại.
b. Làm rõ ý kiến qua bài thơ “Sóng” và bàn luận hai ý kiến.
* Sóng thể hiện một tình yêu có tính chất truyền thống như tình yêu muôn đời.
- Mượn hình tượng sóng trong tự nhiên, nhà thơ đã diễn tả được những cung bậc cảm xúc phô biên, những quy luật tình cảm muôn đời của con người trong tình yêu: hình tượng sóng.
+ Hình tượng như: Thuyền - bến, sóng - biển ... trong văn chương thường được sử dụng với ý nghĩa biểu tượng cho các cung bậc cảm xúc trong tình yêu: Vui - buồn, hợp - tan, gần — xa ... trong tình yêu.
+ Xuân Quỳnh có lẽ là người đầu tiên dùng biểu tượng động “sớttg” để phát biểu tình yêu từ phía tâm hồn người phụ nữ. Sóng còn là một biểu tượng gợi những liên tường sâu sắc từ phía người đọc. Sóng là sự tổng hoà trong đó nhiều sắc màu, những trạng thái đối cực: Dữ đội - dịu êm; ổn ào - lặng lẽ...
+ Sóng và em được đặt trong thế đối sánh, soi chiếu vào nhau, tuy hai mà một, tuy một mà hai. Tất cả tạo khả năng biểu cảm và gợi khà năng liên tưởng sâu sắc bất ngờ.
- Đó là những trạng thái cảm xúc đối lập mà thống nhất trong lòng người đang yêu: dữ dội - dịu êm, ồn ào - lặng lẽ. Người con gái khi yêu. tâm lí biến động phức tạp, khi sôi nổi, lúc lại kín đáo trầm tư, lúc buồn lúc vui, khi hạnh phúc, khi đau khổ.
- Đó là khát vọng vươn tới cái cao cả, lớn lao trong tình yêu: Sóng không hìêu nổi mình/ Sóng tìm ra tận bế. Người phụ nữ khi yêu cũng mang những khát khao mãnh liệt hòa hợp đồng điệu, muốn vươn tới những điều cao cả tốt đẹp nhất.
- Con sóng bất biến trong dòng chảy thời gian cũng như tình yêu luôn là điều khao khát trong trái tim tuổi trẻ.
+ Tình yêu đồng hành với khát vọng, sóng ngày xưa, ngày sau vẫn thế, không thay đổi theo thời gian.
+ Nồi khát vọng tình yêu là của nhân loại. Trong cảm nhận của Xuân Quỳnh những khát vọng tình yêu bồi hồi rạo rực trong trái tim tuổi trẻ.
- Những bí ẩn về cội nguồn của “’sóng” cũng như bí ẩn của tình yêu. Trước biển, người phụ nữ nghĩ về biển và nghĩ về tình yêu đặt ra nhiều câu hỏi khám phá những bí ẩn của tự nhiên.
+ Con người làm chủ tự nhiên, song đôi khi vẫn không khám phá hết những bí ân của tự nhiên.
+ Tình yêu là một hiện tượng tâm lí khác thường đầy ắp những điều bí ẩn, nếu câu hỏi tình yêu khởi nguồn từ khi nào thì chỉ có một câu trả lời thành thật, rất nữ tính:
Em cũng không biết nữa/ Khi nào ta yêu nhau.
- Tình yêu luôn song hành cùng nỗi nhớ. Tình yêu gan với nỗi nhớ khi xa cách. Nỗi nhớ của người phụ nữ đang yêu trong thơ Xuân Quỳnh thể hiện một cách mãnh liệt qua hình tượng sóng.
+ Nhịp sóng là nhịp cảm xúc:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ.
+ Nỗi nhớ có tầng sâu bề rộng, trải dài theo thời gian, trải rộng giữa không gian như lời tỏ bày của người con gái trong ca dao.
- Muốn tình yêu bền vững, con người cần biết vượt qua những thách thức, giới hạn và biết hoà nhập, hiến dâng, hi sinh.
* Sóng mang tính chất hiện đại cùa tình yêu hôm nay.
- Qua hình tượng “sóng”, ta cảm nhận được tư thế và tâm thế của nhân vật trữ tình. Đó là người con gái chủ động bày tỏ những khát khao yêu đương mãnh liệt và những rung động rạo rực của lòng mình.
+ Không còn sự thụ động, cam chịu, yên phận của người phụ nữ truyền thống, nhân vật nữ trong bài thơ rất táo bạo chủ động trên hành trình tìm kiếm hạnh phúc cho riêng mình: Neu sông không hiểu noi mình thì sóng tìm ra tận bể. Nghĩa là dứt khoát từ bỏ cái nhỏ bé, tâm thường để tìm đến với cái bao la khoáng đạt đủ sức bao dung và mang chứa.
+ Cũng rất mãnh liệt và hiện đại là lời thú nhận chân thành: tình yêu đã phá vỡ mọi giới hạn không gian, thời gian, chiếm lĩnh trọn vẹn tâm hồn người con gái thậm chí lặn sâu cả vào tiềm thức. Đó còn là một tình yêu được cảm nhận toàn diện với mọi cung bậc cảm xúc có khi đối lập nhưng vẫn thống nhất.
- Khát vọng được dâng hiến hết mình cho tình yêu gắn liền với khát vọng được hưởng một tình yêu đích thực, trường tồn: Làm sao được tan ra ... Để ngàn năm còn vỗ.
c. Bàn luận chung
- Hai ý kiến tưởng trái chiều nhưng góp phần bổ sung cho nhau để làm nổi bật nét độc đáo của hồn thơ Xuân Quỳnh qua bài thơ Sóng.
- Mang trong mình vẻ đẹp truyền thống và hiện đại của tình yêu khiến Sóng trở nên bất tử trong lòng độc giả bao thế hệ, trở thành lời “tự hát” của biết bao trái tim tha thiết yêu đương.
3. Kết bài
- Bài thơ là lời tự hát tình yêu hồn nhiên, chân thành mãnh liệt của người phụ nữ đang yêu: một tình yêu hiện đại mới mẻ nhưng vẫn không tách rời truyền thống.
