1. TÌM HIỂU ĐỀ:
Đây là kiểu bài phát biểu cảm nghĩ về nhân vật vàn học, cụ thể là phát biểu về nhân vật cô em út trong truyện Sọ Dừa.
Đề bài này không cho phép người viết phát biểu cảm nghĩ một cách tự do về nhân vật cô em út. Đây là kiểu đề phát biểu cám nghĩ một cách có định hướng về một nhản vật văn học. Phương hướng chung của cảm nghĩ đã được nêu sẵn trong bài, chỉ có cô cm út được hưởng hạnh phúc. Vì thế khi phát biểu cảm nghĩ về cô em út, cần phải làm sáng tỏ những phẩm hạnh, tính nết, hành động của cô chính là những tiền đề dẫn đến hạnh phúc của nhân vật. Nói cách khác, hạnh phúc của cô em út chính là kết quả của những phẩm chất, tính cách của cô.
Đề bài cũng nói rõ nhân vật phú ông có ba người con gái nhưng hạnh phúc không đến với hai cô chị mà chỉ đến với cô em út. Vì vậy mặc dù đề bài chỉ yêu cầu trực tiếp phát biểu suy nghĩ về cô em út, nhưng trong bài làm cần có sự so sánh cô út với hai cô chị để làm nổi bật hơn nữa hạnh phúc của cô em út cũng như lí do vì sao mà chỉ một mình cô được hưởng hạnh phúc.
Tuy nhiên, sự so sánh ở đây không nên lan man, tùy tiện mà phải tập trung làm rõ hơn cảm nghĩ của người viết về cô em út.
2. DÀN BÀI SƠ LƯỢC:
a) Mở bài:
- Giới thiệu nhân vật, tác phẩm (nhân vật cô em út trong truyện Sọ Dừa).
- Nêu cảm nghĩ chung về cô em út yêu quý.
b) Thân bài:
- Yêu quý cô Út vì:
+ Cô Út hiền lành, tính hay thương người, đối đãi với Sọ Dừa rất tử tế (so sánh với hai cô chị).
+ Vì những phẩm hạnh như vậy, sau nhiều lần mang cơm cho Sọ Dừa, cô Út biết được sự thực Sọ Dừa không phải là người phàm trần.
+ Cô Út chấp nhận lấy Sọ Dừa và cô có hạnh phúc.
- Cảm phục cô út vì:
+ Cô Út đã dũng cảm chống chọi lại tai họa xảy ra với mình.
+ Cô Út được đoàn tụ với chồng. Hạnh phúc lại đến với cô qua thử thách cam go.
c) Kết bài:
Nhấn mạnh một lần nữa cảm nghĩ chung của mình về cô Út, và khẳng định cô Út xứng đáng được hưởng hạnh phúc.
3. DÀN BÀI CHI TIẾT:
a) Mở bài:
Sọ Dừa là một truyện cổ tích hay trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam. Nhân vật phú ông trong truyện có ba người con gái nhưng hạnh phúc không đến với hai cô chị, chỉ đến với cô út.
Nhân vật cô Út là nhân vật để lại trong lòng người đọc tình cảm yêu quý và cảm phục.
b) Thân bài:
- Yêu quý cô Út:
Cô Út là người có phẩm chất tốt:
+ Cô Út là người hiền lành, hay thương người, đối xử tử tế với Sọ Dừa.
+ Cô Út không giống như hai cô chị xinh đẹp nhưng kiêu kì, thường hắt hủi Sọ Dừa.
+ Sau nhiều lần mang cơm cho Sọ Dừa, cô út đã tận mắt thấy được sự thật.
+ Sọ Dừa không phải là một Cục thịt đỏ hỏn mà là một chàng trai mặt mũi khôi ngô ẩn trong một cái vỏ ngoài xấu xí.
+ Sọ Dừa không phải là một người phàm trần mà là một người có nhiều tài năng.
+ Cô Út đem lòng yêu Sọ Dừa, nhận lời lấy Sọ Dừa và hạnh phúc đã đến với cô.
+ Sau hôm cưới, Sọ Dừa hiện thành một chàng trai lịch sự.
+ Sọ Dừa thông minh, học giỏi, thi đỗ Trạng nguyên, cô út trở thành vợ quan Trạng.
- Cảm phục cô Út:
+ Cô Út đã dũng cảm chống chọi với tai họa (bị hai chị đẩy xuống biển, bị cá kình nuốt vào bụng).
+ Cô Út lấy dao đâm chết cá, rồi khoét bụng cá chui ra.
+ Cô Út lấy hai hòn đá đánh bật lửa lên, xẻo thịt cá hướng ăn.
+ Hai quả trứng cô đem theo nở thành một đôi gà đẹp, thấy có thuyền đuôi nheo lướt qua đảo, con gà trông gáy gọi thuyền vào.
+ Cô Út gặp lại chồng. Còn hai cô chị xấu hổ quá, phải bỏ đi biệt xứ. Hạnh phúc, một lần nữa đến với cô Út sau khi cô trải qua những thử thách, khó khàn.
c) Kết bài:
- Cô Út với những phẩm chất tốt đẹp và sự thông minh, dũng cảm chống lại những tai họa xảy ra đối với mình đã thật sự để lại trong lòng người đọc tình cảm yêu quý, cảm phục.
- Với những phẩm hạnh và hành động như vậy, cô út xứng đáng được hưởng hạnh phúc.
4. GỢI Ý LÀM BÀI:
a) Mở bài
Đọc truyện Sọ Dừa, một truyện cổ tích hay của nhân dân ta, người đọc không chỉ bị hấp dẫn bởi nhân vật Sọ Dừa mà còn bị cuốn hút bởi người vợ của chàng - một con người hiền lành, thông minh, dũng cảm vượt qua những thử thách hiểm nghèo. Trong ba cô con gái của phú ông, chỉ có cô em út - vợ của Sọ Dừa để lại trong lòng người đọc tình cảm yêu quý và cảm phục, và cũng chỉ có cô mới có được hạnh phúc thực sự ở đời.
b) Thân bài:
Đọc truyện Sọ Dừa ai cũng có cảm tỉnh và yêu quý cô em út. Trong số ba người con gái của phú ông, chỉ có cô là người có những phẩm chất tốt đẹp. Cô không nhiễm những thói xấu của con cái những kẻ giàu có và có vai vế trong làng, không giống như hai cô chị xinh đẹp nhưng kiêu kì, thường hắt hủi Sọ Dừa - một đứa chăn bò kì hình dị dạng. Ngược lại, cô là con người hiền lành, phúc hậu, có tính thương người, đối xử rất tử tế với Sọ Dừa. Chính nhờ những phẩm hạnh ấy mà sau nhiều lần đem cơm cho Sọ Dừa, cô đã được tận mắt nhìn thấy sự biến hóa, kì diệu của Sọ Dừa. Té ra, chàng Sọ Dừa ngày thường có vẻ ngoài giống như một cục thịt, có mắt có mũi nhưng không có mình mẩy, tay chân, lại là một chàng trai khôi ngô ngồi trên chiếc võng đào mắc vào hai cành cây thổi sáo cho đôi bò gặm cỏ! Cô em út từ chỗ cảm thương Sọ Dừa bắt đầu đem lòng yêu Sọ Dừa, từ đó lại càng có ý thức chăm sóc cho Sọ Dừa hơn. Đến khi bà mẹ Sọ Dừa đến nhà phú ông hỏi vợ cho chàng trai thì hai cô chị khinh bỉ ra mặt, bĩu môi nguýt Sọ Dừa một cái rõ dài, chỉ có cô Út là e lệ, cúi mặt xuống, tỏ ý bằng lòng. Và thế là cô út đã thành vợ Sọ Dừa. Từ hôm cưới, Sọ Dừa bỗng thành một chàng trai khôi ngô, lịch sự. Vợ chồng Sọ Dừa ăn ở với nhau hòa thuận. Sọ Dừa thông minh, học giỏi thi đỗ Trạng Nguyên. Cô út trở thành bà Trạng. Hạnh phúc đã đến với cô Út nhờ những phẩm chất tốt đẹp, đặc biệt là tấm lòng nhân ái của cô. Tấm lòng nhân ái đó đã khiến cô không coi khinh, xem thường những kẻ tật nguyền, bất hạnh. Tấm lòng nhân ái ấy cũng giúp cô phát hiện ra cái đẹp, cái cao quý của Sọ Dừa ẩn kín trong cái hình dạng bên ngoài xấu xí.
Nêu như tính nết hiền lành, hay thương người của cô em út tạo nên trong lòng người đọc tình cảm yêu quý thì trí thông minh và hành động dũng cảm của cô đã đem đến cho người đọc sự cảm phục thực sự. Chẳng bao lâu sau ngày Sọ Dừa đỗ Trạng nguyên, nhà vua sai Sọ Dừa đi sứ. Hai cô chị vốn sẵn lòng ghen ghét với em, rủ cô em út chèo thuyền ra biển chơi rồi đẩy em xuống nước. Cô em út bị cá kình nuốt vào bụng. Sẵn có con dao của chồng đưa cho lúc chia tay, cô đã đâm chết cá kình, rồi chờ cho cá dạt vào hòn đảo, cô khoét bụng cá chui ra. Cô lấy hai hòn đá đánh bật lửa lên rồi xẻo thịt cá nướng ăn. Hai quả trứng cô đem theo (cũng do chồng đưa cho cùng với hòn đá lửa, lúc chia tay) nở thành đôi gà đẹp, làm bạn với cô giữa cảnh đảo hoang vắng. Một hôm, khi chiếc thuyền cắm cờ đuội nheo xuất hiện, con gà trông cất tiếng gáy to ba lần:
Ò...Ó.. 0...
Phải thuyền quan Trạng rước cô tôi về.
Tiếng gà gáy phát ra thành tiếng người ấy đã gọi thuyền quan Trạng vào đảo, vợ chồng quan Trạng gặp nhau xiết bao mừng tủi. Hạnh phúc một lần nữa lại trở về với cô em út sau những thử thách gian lao, trong khi hai cô chị xấu hổ về những tội lỗi của mình bỏ trốn đi biệt xứ.
c) Kết bài:
Cô em út với những phẩm chất tốt đẹp của mình, thật xứng đáng hưởng hạnh phúc. Đọc truyện Sọ Dừa, người đọc xiết bao hồi hộp, cùng vui buồn chia sẻ những nguy nan hạnh phúc với cô. Từ cuộc đời của cô em út, chúng ta có thế rút ra bài học không nên nhìn nhận con người chỉ qua hình dáng bên ngoài của họ. Và muốn có được hạnh phúc chân chính, phải có tấm lòng, đồng thời phải dũng cảm vượt qua những khó khăn để bảo vệ hạnh phúc của minh.
