I. MỞ BÀI
- Giới thiệu sơ lược truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.
- Nêu luận điểm: “Những trò lố” là cụm từ được dùng chung để gọi tấn trò mà Va-ren bày ra với Phan Bội Châu.
II. THÂN BÀI
1. Giải thích: Thế nào là “những trò lố”?
- Đó là những trò hề lô bịch, không chỉ đáng cười mà còn đáng khinh.
- Những tấn trò mà Va-ren bày ra với Phan Bội Châu bị Nguyễn Ái Quốc gọi là “những trò lố” là vì thực sự là những trò hề mang tính chất lố bịch.
2. Chứng minh những trò đó lố như thế nào?
- Đó là lời hứa “nửa chính thức” sẽ chăm sóc tới vụ Phan Bội Châu.
- Đó là trò hề mị dân: quan tân Toàn quyền tới tận nhà tù Hỏa Lò gặp người tù nguy hiểm Phan Bội Châu. Tại đây, trò lố chính thức được lần lượt trình diễn.
+ Đầu tiên là cử chỉ một tay nâng cái gông to kệch đang xiết chặt Phan Bội Châu trong nhà tù ảm đạm, tay kia giơ ra bắt tay Phan Bội Châu, và mồm thì tuyên bố “tôi đem tự do đến cho ông đây”. Nhưng đó là thứ tự do nào? Gông cùm thì vẫn đang xiết chặt người tù và để có tự do, người tù vĩ đại phải “có đi có lại”, phải “trung thành với nước Pháp, cộng tác, hợp lực với nước Pháp để tiến hành ở Đông Dương một sự nghiệp khai hóa và công lí”.
+ Tiếp theo đó là trang độc thoại hùng hồn để mặc cả với Phan Bội Châu về cái giá của tự do - trong khi đó “những lời nói của Va - ren hình như lọt vào tai Phan Bội Châu chẳng khác gì nước đổ lá khoai, và cái im lặng dửng dưng của Phan Bội Châu suốt buổi gặp gỡ làm cho Va - ren sửng sốt cả người...”.
III. KẾT BÀI
- Thán phục ngòi bút trào lộng sâu sắc của tác giả Nguyễn Ái Quốc.
- Càng nhận rõ chân tướng Va - ren - khâm phục bậc anh hùng, vị thiên sứ đấng xả thân vì độc lập, được hai mươi triệu con người trong vòng nô lệ sùng kính.
