Ngoài tình yêu quê hương, đất nước, tình yêu gia đình, tình yêu thiên nhiên, còn có tình bạn. Tình bạn là một trong những tình cảm tốt đẹp của con người.
Có nhiều thứ tình bạn: bạn tuổi thơ, bạn học, bạn đồng hương, bạn chiến đấu. Các cụ nhà nho hay nói tới bạn đồng khoa, bạn tri âm, bạn tri kỉ.
Bạn cắp sách thời thơ ấu là tình bạn đẹp, trong sáng, hồn nhiên mà hầu như ai cũng mang theo suốt đời.
Các từ ngữ như: bạn hiền, bạn tốt, bạn thủy chung,... nói về tình bạn đẹp. Chèo Lưu Bình - Dương Lễ ca ngợi mối tình thủy chung của đôi bạn hiền. Bá Nha và Chung Tử Kì là đôi bạn tri âm, Trần Phồn và Từ Trĩ là hai bạn tri kỉ thời xa xưa. Nguyễn Khuyến đã có những câu thơ thật hay nói về những tình bạn ấy:
“Rượu ngon không có bạn hiền Không mua không phải không tiền không mua.
Câu thơ nghĩ đắn đo không viết
Viết đưa ai, ai biết mà đưa.
Giường kia treo cũng hững hờ,
Đàn kia gảy củng ngẩn ngơ tiếng đàn”...
(Khóc Dương Khuê)
Ca dao có câu:
“Ra đi gặp được bạn hiền,
Sướng bằng ăn quả đào tiên trên trời”.
Đó là niềm vui hạnh phúc khi kết được bạn hiền, bạn tốt. Bạn hiền, bạn tốt sẽ chia sẻ niềm vui. Ra đi học hành thi cử, đi lập nghiệp, đi làm ăn, đi đánh giặc mà gặp được bạn hiền, hỏi có hạnh phúc nào bằng. Nhờ có bạn hiền mà ta có thể vượt qua mọi thử thách, khó khăn, hoạn nạn. Nhờ có bạn hiền mà ta trở nên tài giỏi, tốt đẹp. Câu tục ngữ: “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” nêu lên bài học về cách sông và cách chọn bạn.
Trái với tình bạn chung thủy là tình bạn sáng nắng chiều mưa; lúc nghèo khổ họan nạn thì có nhau, lúc giàu sang phú quý thì lên mặt, lánh mặt. Trong xã hội xưa và nay, thiếu gì những kẻ lừa thầy phản bạn. Những kể đó, dù giàu nứt đố đổ vách, dù chức trọng quyền cao vẫn bị đồng loại coi khinh!
Tóm lại, sống phải có tình bạn. Phải biết chọn bạn, kết bạn. sống với bạn phải tôn trọng, quý trọng, thủy chung như cụ Tam Nguyên Yên Đổ đã nói:
“Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác đến chơi đây, ta với ta”.
(Bạn đến chơi nhà)
