TAILIEUCHUNG - Bài giảng Tính năng của thuốc YHCT
Bài giảng Tính năng của thuốc YHCT được thực hiện nhằm giúp cho các bạn trình bày được thế nào là âm và dương dược; trình bày đúng tứ khí, ngũ vị và mối quan hệ giữa tính và vị của thuốc y học cổ truyền (YHCT); trình bày đúng khuynh hướng tác dụng, quy kinh, tương tác của thuốc YHCT. | TÍNH NĂNG CỦA THUỐC YHCT Đối tượng: BS YHCT MỤC TIÊU Sau khi học xong bài này, sinh viên có khả năng: *Trình bày được thế nào là âm và dương dược *Trình bày đúng tứ khí, ngũ vị và mối quan hệ giữa tính và vị của thuốc YHCT. *Trình bày đúng khuynh hướng tác dụng, quy kinh, tương tác của thuốc YHCT. NGŨ VỊ CHUA Thu liễm, liễm hãn, cố sáp, chỉ khái, chỉ tả, sát khuẩn, chống thối ĐẮNG NGỌT CAY MẶN thanh nhiệt, viêm nhiễm, sát khuẩn, mụn nhọt, rắn độc, côn trùng cắn. Hoà hoãn, giải co quắp cơ nhục, nhuận trường, bồi bổ Phát tán, giải biểu, phát hãn, hành khí huyết giảm đau, khai khiếu Nhuyễn kiên , nhuận hạ, tiêu đờm, tán kết TỨ KHÍ ÔN NHIỆT thanh nhiệt tả hỏa, lương huyết, giải độc, lợi tiểu Vị đắng giải cảm hàn, phát hãn, thông kinh, thông mạch, hoạt huyết, giảm đau, hồi dương cứu nghịch Vị cay LƯƠNG LƯƠNG HÀN Quan hệ Tính, Vị, quy kinh Tính & vị giống tác dụng giống hoặc gần giống Hoàng bá, Hoàng cầm đều vị đắng, tính hàn, đều có tác dụng thanh nhiệt táo thấp, chống viêm, thoái nhiệt. Quế chi, Bạch chỉ đều có tính ôn, vị cay, đều có tác dụng tán hàn, giải biểu, phát hãn, thông kinh, hoạt lạc, giảm đau. Có thể thay thế nhau Quan hệ Tính, Vị, quy kinh Tính giống & vị khác tác dụng khác Hoàng liên, Sinh địa đều có tính hàn, nhưng Hoàng liên vị đắng, Sinh địa chỉ hơi đắng nhẹ. Hoàng liên có tác dụng táo thấp, còn Sinh địa tư âm, lương huyết, sinh tân, chỉ khát. Ma hoàng và Hạnh nhân đều có tính ấm, nhưng Ma hoàng vị cay có tác dụng phát hãn, Hạnh nhân vị đắng có tác dụng hạ khí. Quan hệ Tính, Vị, quy kinh Tính khác & vị giống tác dụng khác Bạc hà, Tô diệp vị cay, nhưng Bạc hà tính lương, dùng giải cảm nhiệt, còn Tô diệp tính ôn, có tác dụng giải cảm hàn. Thạch cao, Sa nhân đều cay, Thạch cao tính hàn có tác dụng thanh nhiệt, hạ hỏa, Sa nhân tính ấm có tác dụng hành khí, giảm đau, kiện tỳ, hoá thấp. Quan hệ Tính, Vị, quy kinh Tính khác & vị khác tác dụng khác Nhục quế có vị cay ngọt, tính đại nhiệt, có tác dụng khử hàn ôn trung. Hoàng liên vị đắng, tính hàn, tác dụng thanh nhiệt táo thấp Quan hệ Tính, Vị, quy kinh Tính & vị giống, quy kinh khác tác dụng khác Hoàng liên, Hoàng bá, Hoàng cầm, Chi tử đều đắng, hàn thanh nhiệt Hoàng liên (Tâm) thanh tâm Hoàng bá (Thận) trị chứng Thận hỏa Hoàng cầm (Phế) tả phế hoả Chi tử (Tam tiêu) trị chứng Tam tiêu hoả Quan hệ Tính, Vị, quy kinh Tính và vị của thuốc thay đổi sau khi chế biến dẫn đến tác dụng cũng thay đổi Sinh địa đắng, hàn, có tác dụng lương huyết. Sau khi chế thành Thục địa, tính trở nên ấm, vị trở nên ngọt, có tác dụng bổ huyết. Đỗ trọng vị ngọt hơi cay, sau khi chích muối, trở nên mặn, tăng cường tác dụng bổ can thận. QUY KINH THUỐC TẠNG PHỦ KINH LẠC CHUA CAN QUYẾT ÂM CAN ĐẮNG TÂM THIẾU ÂM TÂM NGỌT TỲ THÁI ÂM TỲ CAY PHẾ THÁI ÂM PHẾ MẶN THẬN THIẾU ÂM THẬN KHUYNH HƯỚNG THĂNG PHÙ DƯƠNG DƯỢC -Thăng dương Phát biểu Khu phong Tán hàn ôn lý GIÁNG TRẦM ÂM DƯỢC -Tiềm dương Thu liễm Thẩm thấp Thanh nhiệt Tả hạ TƯƠNG TÁC THUỐC Đơn hành 1 vị thuốc (Nhân sâm, Tam thất) Tương tu giống tính vị, ↑hiệu quả (KNg + LKiều) Tương sử khác tính vị, ↑hiệu quả (LKiều + Ngthù) Tương úy ức chế độc tính ( BHạ + Gừng) Tương ác Kiềm chế tính năng ( HCầm + Gừng) Tương sát ↓ độc tính (BĐậu + ĐXanh) Tương phản ↑ độc tính (BĐậu + KNgưu)
đang nạp các trang xem trước
