TAILIEUCHUNG - Miền ý niệm sông nước trong tri nhận của người Nam Bộ

Xuất phát từ ba nguyên lí tri nhận: Thực thể nào gần gũi nhất thì xuất hiện trước nhất, thực thể nào gần gũi nhất thì xuất hiện nhiều nhất, thực thể nào gần gũi nhất thì tầm tác động lớn nhất, bài viết này, thông qua tri thức dân gian về môi trường sông nước, dựa vào sự xuất hiện đậm/ nhạt, chỉ ra một số phương thức ý niệm hóa, phạm trù hóa của người Nam Bộ. | Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Trịnh Sâm MIỀN Ý NIỆM SÔNG NƯỚC TRONG TRI NHẬN CỦA NGƯỜI NAM BỘ TRỊNH SÂM TÓM TẮT Xuất phát từ ba nguyên lí tri nhận Thực thể nào gần gũi nhất thì xuất hiện trước nhất thực thể nào gần gũi nhất thì xuất hiện nhiều nhất thực thể nào gần gũi nhất thì tầm tác động lớn nhất bài viết này thông qua tri thức dân gian về môi trường sông nước dựa vào sự xuất hiện đậm nhạt chỉ ra một số phương thức ý niệm hóa phạm trù hóa của người Nam Bộ. Từ khóa người Nam Bộ môi trường sông nước nguyên lí tri nhận ý niệm hóa phạm trù hóa. ABSTRACT Conceptual domain of river and water in Southerners cognition From the three cognitive principles The closest entities appear first the closest entities appear most and the closest entities have the biggest impact this article making use ofpopular knowledge of river and water environment and based on the dark and light appearance points out some modes of conceptualization and categorization by Southerners. Keywords Southerners river and water environment cognitive principle conceptualization categorization. 1. Do nhiều lí do khác nhau sông nước và những thực thể liên quan đến sông nước từ đây gọi tắt là sông nước có một vai trò to lớn trong đời sống tinh thần và vật chất của người Việt. Theo tri nhận quan trong tư duy của con người thực thể nào gần gũi nhất thì xuất hiện trước nhất gần gũi nhất thì xuất hiện nhiều nhất và gần gũi nhất thì tầm tác động lớn nhất. Với tư cách là chủ thể tri nhận con người thường phóng chiếu hình bóng của chính mình lên môi trường sông nước hẳn nhiên qua tương tác môi trường ấy không thể không ngược chiếu lại chính con người và xã hội. Nói cách khác thông qua nh ững tr ải nghi ệm có PGS TS Trường Đại học Sư phạm TPHCM tính tương tác con người thường dùng những hiểu biết những kinh nghiệm từ môi trường xung quanh thông qua miền ý niệm này để hiểu ý miền ý niệm khác. Có thể tìm thấy nhiều cách phạm trù hóa và ý niệm hóa rất thú vị kết quả của sự ánh xạ từ Con người - Môi trường sông nước và

• Ngôn ngữ học
• Người Nam Bộ
• Môi trường sông nước
• Nguyên lí tri nhận
• Ý niệm hóa
• Phạm trù hóa
• Miền ý niệm sông nước
• Người Khmer Nam bộ
• Văn hóa của người Khmer Nam bộ
• Đời sống tâm linh người Khmer Nam bộ
• Tín ngưỡng của người Khmer Nam bộ
• Đặc điểm tâm linh người Khmer Nam bộ
• Bùa chú của người Khmer Nam bộ
• Văn học dân gian người Khmer Nam bộ
• Thần thoại người Khmer Nam bộ
• Tục ngữ người Khmer Nam bộ
• Bài ca người Khmer Nam bộ
• Cổ tích người Khmer Nam bộ
• Tản mạn về tính cách người Nam bộ
• Tính năng động của người Nam bộ
• Người Việt trên đất phương Nam
• Tinh thần yêu nước của người Nam bộ
• Tính bộc trực của người Nam bộ
• Người Khmer Tây Nam bộ
• Đời sống tinh thần người Khmer
• Tín ngưỡng người Khmer Tây Nam bộ
• Văn hóa người Khmer Tây Nam bộ
• Tôn giáo người Khmer Tây Nam bộ
• Nghệ thuật người Khmer Tây Nam bộ
• Lời nói của người Nam bộ
• Nghi thức giao tiếp của người Nam bộ
• Lời ăn tiếng nói của người Nam bộ
• Văn hóa giao tiếp của người Nam bộ
• Cảnh huống ngôn ngữ
• Ngôn ngữ người Chăm Nam bộ
• Người Chăm ở Nam Bộ
• Tiếng nói người Chăm Nam bộ
• Chữ viết người Chăm Nam bộ
• Du kí Nam Bộ
• Tính cách người Nam Bộ
• Văn học Nam bộ
• Văn học Việt Nam
• Du kí Việt Nam
• Áo bà ba
• Trang phục phụ nữ Nam Bộ
• Người phụ nữ Nam Bộ
• Khăn rằn người Nam Bộ
• Nón lá người Nam Bộ
• Con người Nam Bộ
• Truyện ngắn Nam Bộ
• Tiểu thuyết Nam Bộ
• Vẻ đẹp con người qua truyện ngắn
• Vẻ đẹp con người Việt Nam
• Tính cách con người Nam bộ
• Hào khí con người Nam bộ
• Người đi mở cõi
• Sĩ khí hiên ngang của người trượng phu
• Đạo lí tình nghĩa
• Ứng xử của người Nam bộ
• Dù kê Khmer Nam Bộ
• Nghệ thuật đặc sắc trong sân khấu Dù kê
• văn hóa Khmer Nam Bộ
• Bảo tồn sân khấu Dù kê Khmer Nam Bộ
• Chèo truyền thống
• Chèo của người Việt Bắc Bộ
• Dù kê của người Khmer Nam Bộ
• Vùng đất Nam Bộ
• Vùng đất Nam Bộ (Tập 8)
• Thiết chế quản lý xã hội
• Làng xã người Việt ở Nam Bộ
• Thiết chế tự quản của người Việt ở Nam Bộ
• Thiết chế tự quản của người Hoa ở Nam Bộ
• Đặc trưng văn hóa của người Nam Bộ
• Phong cách ngôn ngữ người Nam Bộ
• Ứng xử văn hóa cộng đồng
• Tính cách văn hóa người Việt ở Nam Bộ
• Văn học dân gian Nam Bộ
• Đông Nam Bộ
• Ebook Đông Nam Bộ
• Vùng đất Đông Nam Bộ
• Con người Đông Nam Bộ
• Điều kiện tự nhiên Đông Nam Bộ
• Danh thắng cảnh Đông Nam Bộ
• Làng nghề truyền thống ở Đông Nam Bộ
• Văn hóa ẩm thực Đông Nam Bộ
• Vùng đất Tây Nam bộ
• Khai phá vùng đất Tây Nam bộ
• Người Việt khai phá Tây Nam bộ
• Tây Nam bộ trước thời chúa Nguyễn
• Khai hoang vùng Tây Nam bộ
• Lịch sử khai hoang Tây Nam bộ
• Ebook Nam Trung Bộ
• Nam Trung Bộ
• Nam Trung Bộ Vùng đất con người
• Danh lam thắng cảnh Nam Trung Bộ
• Văn hóa truyền thống Nam Trung Bộ
• Làng nghề truyền thống ở Nam Trung Bộ
• Món ăn nổi tiếng
• Danh thắng của Nam Trung Bộ
• Di tích của Nam Trung Bộ
• Tôn giáo ở Nam Trung Bộ
• Di tích lịch sử Nam Trung Bộ
• Người Khơme Tây Nam bộ
• Chùa Khơme Tây Nam bộ
• Tôn giáo người Khơme Tây Nam bộ
• Lễ hội tôn giáo của người Khơme
• Giá trị lễ hội tôn giáo
• Văn hóa người Khơme
• Phật giáo Theravada
• Ảnh hưởng của Phật giáo Theravada
• Phật giáo Theravada trong đời sống người Khmer
• Đời sống người Khmer Nam bộ
• Văn hóa người Khmer Nam bộ
• Kiến trúc người Khmer Nam bộ
• Phật giáo Nam tông
• Phật giáo Nam tông của người Khmer
• Đời sống tinh thần người Khmer Nam bộ
• Bối cảnh toàn cầu hóa
• Vai trò của Phật giáo Nam tông
• Bản sắc văn hóa của người Khmer Nam Bộ
• Giải pháp giữ gìn bản sắc văn hóa của người Khmer
• Phát huy bản sắc văn hóa của người Khmer Nam Bộ
• Giải thích cách xưng hô người Việt Nam bộ
• Báo cáo khoa học Văn hóa
• Sắc thái riêng trong xưng hô Nam bộ
• Hình thành xưng hô Nam bộ
• Phát triển xưng hô Nam bộ
• Văn hóa xưng hô Nam bộ
• Đua ghe Ngo
• Đua ghe Ngo của người Khmer Nam bộ
• Không gian văn hóa Đông Nam Á
• Nguồn gốc đua ghe Ngo
• Đặc trưng đua ghe Ngo Nam bộ
• Cúng Việc lề
• Người Việt vùng Tây Nam bộ
• Văn hóa người Việt vùng Tây Nam bộ
• Nguồn gốc của cúng Việc lề
• Tín ngưỡng người Việt Tây Nam bộ
• Nghi thức cúng Việc lề