TAILIEUCHUNG - Rồng thời Lý - Trần: Biểu tượng lưỡng trị của Nho giáo, Phật giáo thế kỷ XI - XIV

Biểu tượng rồng trong văn hóa Việt Nam nói chung, trong văn hóa thời Lý - Trần nói riêng là biểu tượng đa chiều có nhiều nguồn gốc khác nhau. Rồng tồn tại trong văn hóa Việt Nam ở nhiều dạng thức tạo hình khác nhau. Bài viết khảo sát các tư liệu văn hiến như sử kí, văn khắc, cũng như các tư liệu văn vật (như hiện vật khảo cổ), từ đó, giải mã biểu tượng rồng trong văn hóa Lý - Trần. | RỒNG THỜI LÝ - TRẦN BIÊU TƯỢNG LƯỠNG TRỊ CỦA NHO GIÁO PHẬT GIÁO tHế kỷ XI - XIV TRẦN TRỌNG DƯƠNG Tóm tắt Biểu tượng rồng trong văn hóa Việt Nam nói chung trong văn hóa thời Lý - Trần nói riêng là biểu tượng đa chiều có nhiều nguồn gốc khác nhau. Rồng tồn tại trong văn hóa Việt Nam ở nhiều dạng thức tạo hình khác nhau. Bài viết khảo sát các tư liệu văn hiến như sử kí văn khắc cũng như các tư liệu văn vật như hiện vật khảo cổ từ đó giải mã biểu tượng rồng trong văn hóa Lý - Trần. Từ khóa Rồng biểu tượng tôn giáo Nho giáo Phật giáo thời Lý - Trần. 1. Mở đầu Rồng là một biểu tượng huyền thoại trong nhiều nền văn hóa. Biểu tượng này xuất hiện từ rất sớm trải qua nhiều giai đoạn phát triển khác nhau khiến cho nó có sự phong phú cả về nội hàm biểu tượng cũng như về hình dáng và phương pháp tạo tác. Ở Việt Nam rồng là một biểu tượng có nguồn gốc đa nguyên. Theo giới nghiên cứu lịch sử văn hóa rồng Việt vốn xuất nguyên từ một con vật sông nước của cư dân nông nghiệp cụ thể là con cá sấu với những bằng chứng trên cổ vật thời Đông Sơn hay trong mỹ thuật Đại La 1 . Tuy nhiên trong quá trình tiếp xúc với các nền văn minh của Ản Độ và Trung Quốc con rồng bản địa đã thâu nhập các yếu tố ngoại lai để ở mỗi một giai đoạn lại có những nét đặc thù riêng. Bài viết này nghiên cứu về biểu tượng rồng thời Lý -Trần như là một yếu tố lưỡng trị của Nho giáo Đại Việt thế kỷ XI - XIV. Các tư liệu khảo sát gồm các hiện vật khảo cổ học có hình tượng rồng các thư tịch bi ký sử liệu thời Lý - Trần có đề cập đến hình tượng này. 2. Bối cảnh tư tưởng thời Lý - Trần Hai triều đại Lý - Trần là hai triều đại quan trọng hàng đầu để xác định chủ quyền quốc gia độc lập với những chiến công hiển hách trước giặc ngoại xâm cũng như về thể chế nhà nước và hệ thống văn hóa. Cả hai triều đại này đều đã phải đi đến một sự chọn lựa về mô hình nhà nước và tư tưởng nền tảng cho xã hội. Như trong một số nghiên cứu gần đây mô hình nhà nước và tư tưởng của thời Lý - Trần không phải tự dưng đột khởi mà đã được chuẩn bị

• Lịch sử - Văn hoá
• Rồng thời Lý Trần
• Biểu tượng lưỡng trị
• Biểu tượng rồng
• Biểu tượng tôn giáo
• Biểu tượng của vương quyền
• Biểu tượng hồi quy giác tính
• Nghệ thuật điêu khắc cổ
• Nghệ thuật điêu khắc
• Điêu khắc cổ tại Việt Nam
• Hình tượng rồng thời Lý
• Điêu khắc thời Trần
• Nghệ thuật điêu khắc Champa