TAILIEUCHUNG - Khủng hoảng Kinh tế Thế giới và bài học cho Việt Nam
Khủng hoảng Kinh tế Thế giới và bài học cho Việt Nam (Phần 4).TS. Lê Hồng Nhật Trung tâm nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR).Thứ ba, 29/12/2009 0:03: học rút ra cho Việt namKhủng hoảng kinh tế thế giới ảnh hưởng trực tiếp tới Việt nam theo cả hai vế của .tổng cầu: (i) cầu đầu tư bị giảm do nguồn cung vốn FDI và đầu tư gián tiếp bị giảm .mạnh (ii) cầu về tiêu dùng bị giảm, do khủng hoảng thế giới làm giảm mạnh cầu về .hàng xuất khẩu. Đến lượt nó, điều này khiến các công ty gia công, lắp ráp hàng xuất .khẩu phải giãn thợ, làm tăng số lượng thất nghiệp và thấp nghiệp tạm thời; kéo theo .sự sụt giảm tiêu dùng nội địa. Chính phủ Việt nam đã nhanh chóng thực hiện gói kích cầu nhiều tỷ dollars, thông qua .các khoản cho vay với hỗ trợ lãi suất, đi kèm với giãn thuế đánh vào các doanh nghiệp. .Mặc dù về mặt chủ trương, gói kích cầu này là nhằm hỗ trợ các ngành xuất khẩu và .đầu tư vào các dự án hạ tầng, tạo việc làm, thu nhập, và kích thích tiêu dùng của dân .cư. Tuy nhiên, sự giảm mạnh về nhu cầu từ các thị trường xuất khẩu truyền thống là .một trở ngại trong vài năm tới mà Việt nam sẽ tiếp tục phải đối mặt. Bên cạnh đó, .theo đánh giá của Vụ thống kê tài khoản quốc gia: “tiêu dùng của dân cư đã suy giảm .nghiêm trọng ở mức âm 10% trong nửa đầu năm nay so với cùng kỳ năm ngoái” .(SGTT, 07/07/09). Điều đó nói lên rằng, mặc dù gói kích cầu là rất nhanh và khá lớn so với % GDP, .nhưng hiệu quả thực tế của nó cần phải có sự thẩm định và đánh giá chính xác, nhằm tránh cho nền kinh tế bị rơi vào một cuộc suy thoái hay lạm phát mới trong tương lai. .Bài học từ khủng hoảng kinh tế ở Mỹ cho thấy, kích cầu tự bản thân nó không phải là .giải pháp cho phép nền kinh tế vượt nhanh ra khỏi khủng hoảng; mà ngược lại, có thể .là hiểm họa tiềm ẩn gây nên lạm phát và suy thoái, nếu thể chế tài chính có những .khiếm khuyết, khiến cho dòng vốn kích cầu bị lái trệch khỏi mục tiêu ban đầu, hoặc .bị sử dụng quá kém hiệu quả. Ở kịch bản tồi nhất, dòng vốn kích cầu có thể bị lái vào đầu cơ bong bóng chứng .khoán hoặc bất động sản, vì bản chất của nó vẫn chỉ là chính sách nới lỏng tiền tệ, .dựa trên hạ thấp lãi suất như Mỹ đã làm. Điều này có thể là một nguy cơ dễ xẩy ra, .bởi rủi ro lựa chọn tồi (adverse selection) và hiểm họa do sự vô trách nhiệm trong việc .sử dụng vốn vay (moral hazard), mà Stiglitz – Weiss đã chỉ ra; và cũng có thể là bởi .chính hành vi trục lợi có thể xẩy ra ở ngay tại các tổ chức tài chính, do thiếu sự giám .sát chặt chẽ (moral hazard in bank). Chúng ta cần tách biệt rõ rệt giữa ý nguyện đúng .đắn của chính sách kích cầu, với khiếm khuyết hay rủi ro có thể xẩy ra của hệ thống .tàichính, mà ngay cả Mỹ cũng có vấn đề, để có một cái nhìn thực tiễn. Trong kịch bản tồi nhất này, Việt nam sẽ trải qua từng đợt bong bóng chứng khoán và .bong bóng bất động sản, theo từng chu kỳ của chính sách nới lỏng tiền tệ. Và cũng .như đã xẩy ra ở Mỹ, điều này khiến hiệu quả đầu tư và năng suất chung của nền kinh .tế có thể bị giảm sút hoặc không tăng theo đúng tiềm năng, kéo theo sự giảm sức cạnh .tranh của các doanh nghiệp, thậm chí ngay trên thị trường nội địa. Trong điều kiện có .de facto tự do thương mại với Trung quốc, một nền kinh tế đang đi lên dựa trên việc .tăng hiệu quả theo quy mô sản xuất lớn, thì kịch bản trên lại đặt ra một thách thức .khác cho Việt nam. Gói kích cầu lớn so với % GDP, và thâm hụt ngân sách cũng đã khá .lớn so với % GDP hiện nay của Việt nam sẽ không gây ra áp lực lạm phát ngay, vì sức .tiêu dùng và đầu tư vẫn đang suy giảm. Nhưng nó trực tiếp làm giảm giá trị đồng tiền .của Việt nam so với đồng nhân dân tệ, hoặc làm ngập hàng nhập khẩu chất lượng .thấp của Trung quốc vào Việt nam, hoặc cả hai (Samuelson – Balasa effect). Hệ quả .là nhập siêu và vay nợ của Việt nam, chỉ riêng với đối tác khổng lồ Trung quốc, sẽ .tăng không có gì cưỡng nổi. Thách thức rất lớn. Nhưng cơ hội cũng đang mở ra. Vấn đề là chúng ta có nắm bắt .được cơ hội hay không mà thôi. Cần nhận định rõ rằng, Trung quốc là một s
đang nạp các trang xem trước
