TAILIEUCHUNG - Tiếp biến văn hóa Công giáo nhìn từ góc độ âm nhạc nhà thờ
Bằng con đường đi vào nhà thờ, âm nhạc phương Tây đã du nhập vào Việt Nam, rồi hình thành nên nhiều hướng đi khác trên đường hướng thích nghi, hội nhập văn hóa. Xét từ góc độ tiếp biến văn hóa, âm nhạc nhà thờ từ lâu đã thoát khỏi không gian nghi lễ của nhà thờ, phổ biến ngoài dân gian, đồng thời, với sự phát triển tương ứng từ phía cộng đồng phi Công giáo lại tiếp tục sáng tạo nên những loại hình âm nhạc thế tục lấy đề tài tôn giáo. | Tiếp biến văn hóa Công giáo nhìn từ góc độ âm nhạc nhà thờ Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 1 (135) . 2017 65 TIẾP BIẾN VĂN HÓA CÔNG GIÁO NHÌN TỪ GÓC ĐỘ ÂM NHẠC NHÀ THỜ Lê Hải Đăng* Theo Khâm định Việt sử thông giám cương mục: “Tháng 3 năm Nguyên Hòa thứ nhất (1533) đời Lê Trang Tông, có người Tây Dương tên I Ne Khu đến truyền đạo Gia Tô ở làng Ninh Cường và Quần Anh, huyện Nam Chân và làng Trà Lũ, huyện Giao Thủy”.(1) Đây là một trong những cứ liệu sớm nhất cho thấy sự hiện diện của tín đồ Cơ Đốc trên đất nước ta. Song, thời kỳ này chưa thể xuất hiện âm nhạc nhà thờ cùng với những nhà truyền giáo hoạt động trên địa bàn tự do. Chưa kể, từ năm 1630, việc truyền bá Phúc âm bị coi là vi phạm pháp luật. Theo nghiên cứu của các tác giả Tô Vũ, Thụy Loan, Chí Vũ: “khi những người truyền đạo vào Việt Nam cho tới lúc thực dân Pháp gây hấn ở bán đảo Sơn Trà (Đã Nẵng), tôn giáo cũng như âm nhạc vẫn chưa thực sự có ảnh hưởng mạnh mẽ ở nước ta”.(2) Còn theo tài liệu của nhà nghiên cứu Nguyễn Văn Uẩn, từ cuối thế kỷ XIX, “âm nhạc phương Tây chỉ phổ biến trong các nhà thờ”.(3) Trương Đình Cử trong bài “Bàn về sự phát triển của nền Tân nhạc Việt Nam” cũng viết: “Tân nhạc Việt Nam thực sự ra đời vào khoảng 1928 - 1929 Trước đó, các giáo sĩ cũng đã phổ biến Tân nhạc qua các nhà thờ”.(4) Như vậy, âm nhạc Công giáo chỉ thực sự du nhập vào nước ta sau khi có sự hậu thuẫn của một thiết chế tôn giáo quan trọng đi kèm, đó chính là nhà thờ.(5) 1. Nhà thờ - Vùng văn hóa âm nhạc Công giáo Nhà thờ là một trong những thiết chế văn hóa đóng vai trò trung tâm trong đời sống văn hóa Công giáo. Đây không chỉ là nơi diễn ra các hoạt động nghi lễ (Phụng vụ Thánh lễ), sinh hoạt tôn giáo, mà còn cung cấp cơ sở vật chất cho nhiều hoạt động liên quan tới âm nhạc. Trong nhà thờ, “Âm nhạc gắn liền với toàn bộ Phụng vụ. Nó hợp nhất những người hội họp nhau để thờ phượng Chúa, nâng đỡ tiếng hát của cộng đoàn, làm nổi bật những phần quan trọng của hành .
đang nạp các trang xem trước
