TAILIEUCHUNG - Hệ thống thần điện của người Chăm
Mục đích của bài viết này nhằm khảo sát về tục thờ cúng thần linh của người Chăm ở Trung Bộ. Trong đó, chúng tôi phân loại các vị thần thành các nhóm khác nhau căn cứ vào nguồn gốc, xuất xứ. Ứng với mỗi nhóm, chúng tôi nêu khái quát về cách thức thờ cúng, đồng thời làm rõ những khác biệt về cơ sở thờ tự và nghi lễ phụng tế của người Chăm trong quá khứ. | Hệ thống thần điện của người Chăm Nghiên cứu Tôn giáo. Số 2 - 2016 105 ĐỔNG THÀNH DANH* HỆ THỐNG THẦN ĐIỆN CỦA NGƯỜI CHĂM Tóm tắt: Mục đích của bài viết này nhằm khảo sát về tục thờ cúng thần linh của người Chăm ở Trung Bộ. Trong đó, chúng tôi phân loại các vị thần thành các nhóm khác nhau căn cứ vào nguồn gốc, xuất xứ. Ứng với mỗi nhóm, chúng tôi nêu khái quát về cách thức thờ cúng, đồng thời làm rõ những khác biệt về cơ sở thờ tự và nghi lễ phụng tế của người Chăm trong quá khứ. Từ khóa: Thần linh, thần điện, thờ thần, người Chăm. 1. Dẫn nhập Người Chăm ở Miền Trung Việt Nam theo tôn giáo đa thần, với một danh sách đa dạng các thần và một hệ thống thần điện vô cùng phong phú. Trong lễ hội đầu năm Rija Nagar, người Chăm thường nói câu: “Tama yang klak tabiak yang biruw”, tức là ngày đầu tế lễ dành cho yang klak (các vị thần cũ có nguồn gốc từ tự nhiên hoặc theo Ấn Độ giáo), ngày sau tế lễ dành cho yang biruw (các vị thần mới có nguồn gốc Islam giáo hoặc là thần bản địa nhưng theo Islam giáo). Có thể vì vậy, mà từ trước đến nay, người Chăm và các nhà nghiên cứu vẫn thường phân loại hệ thống các vị thần đa dạng và phong phú của người Chăm thành hai nhóm lớn: yang biruw (thần linh mới) và yang klak (thần linh cũ). Tuy nhiên, khi phân loại như vậy, tôi lại nhận thấy những vấn đề khó lý giải. Trước hết, không có một tiêu chí nào rõ ràng để phân loại ngoài nguồn gốc và xuất thân của các vị thần. Nhưng ngay trong những nhóm thần này lại xuất hiện các nhóm nhỏ có nguồn gốc xuất thân khác biệt. Ở nhóm yang klak, có hai nhóm nữa là các nhiên thần và các nhân thần. Ở nhóm yang biruw, cũng có hai nhóm là: những vị thần bản địa cải giáo theo Islam giáo và các vị thần có nguồn gốc từ Islam giáo, có nguồn gốc Arab. Mặt khác, về cơ sở thờ tự, cách thức, chủ thể thực hiện các nghi lễ liên quan đến các vị thuộc cùng một nhóm yang klak và yang biruw lại không nhất quán như nhau, thậm chí phức tạp, một số các vị thần ở nhóm .
đang nạp các trang xem trước
