TAILIEUCHUNG - Xưng hô ngôi thứ nhất với sự thể hiện con người cá nhân Cao Bá Quát trong thơ chữ Hán của ông

Trong thơ chữ Hán, Cao Bá Quát sử dụng rất nhiều từ ngữ xưng hô ngôi thứ nhất. Bài viết thống kê, khảo sát đồng thời chỉ ra hiệu quả thẩm mĩ của việc sử dụng xưng hô ngôi thứ nhất với việc thể hiện con người cá nhân Cao Bá Quát trong thơ của ông - một con người cá tính, phong cách trong thời trung đại Việt Nam. | JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Social Sci., 2016, Vol. 61, No. 2, pp. 34-38 This paper is available online at DOI: XƯNG HÔ NGÔI THỨ NHẤT VỚI SỰ THỂ HIỆN CON NGƯỜI CÁ NHÂN CAO BÁ QUÁT TRONG THƠ CHỮ HÁN CỦA ÔNG Nguyễn Thị Tính Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 Tóm tắt. Trong thơ chữ Hán, Cao Bá Quát sử dụng rất nhiều từ ngữ xưng hô ngôi thứ nhất. Bài viết thống kê, khảo sát đồng thời chỉ ra hiệu quả thẩm mĩ của việc sử dụng xưng hô ngôi thứ nhất với việc thể hiện con người cá nhân Cao Bá Quát trong thơ của ông - một con người cá tính, phong cách trong thời trung đại Việt Nam. Từ khóa: Thơ, chữ Hán, Cao Bá Quát, từ ngữ, xưng hô, cá nhân. 1. Mở đầu Đã có rất nhiều nhà nghiên cứu bàn đến chữ “ta” và chữ “tôi” trong văn học trung đại và hiện đại. Nhiều ý kiến còn chưa có sự thống nhất. Tuy nhiên, xét cho cùng, tác phẩm văn học nào cũng biểu hiện cái tôi tác giả, dù nó nghiêng về phản ánh hiện thực đời sống hay hiện thực tâm linh. Phương diện chủ thể là một yếu tố có vai trò quyết định đến quá trình sáng tác và đặc thù tác phẩm. Dù muốn hay không, cái tôi nghệ sĩ cũng ít nhiều in dấu trong tác phẩm. Trong văn học trung đại Việt Nam thế kỉ XVIII – XIX, “sự xuất hiện cái Tôi - cá thể đã là một thành tố đặc sắc làm nên đặc trưng của chủ nghĩa nhân bản” [1]. Tiếp nối Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Phạm Thái, Phạm Nguyễn Du, Ngô Thời Sĩ, Nguyễn Công Trứ., Cao Bá Quát đã góp một tiếng nói khá mạnh mẽ vào sự thể hiện ý thức về cái tôi, bao hàm trong đó những đặc tính để phân biệt tôi với những cá nhân khác. Trong thơ chữ Hán của mình, Cao Bá Quát thể hiện cái tôi cá nhân chủ quan của ông bằng nhiều hình thức khác nhau, trong đó dạng thức xưng hô ngôi thứ nhất là biểu hiện trước tiên, rõ nét của sự khẳng định cái tôi cá nhân này. Ông sử dụng khá phong phú các hình thức nhân xưng để thể hiện cá thể của bản thân mình: đại từ xưng hô, dùng tên riêng, mượn tên các danh nhân, các vật thiêng, hoa quý. 2. . Nội dung

• Ngôn ngữ học
• Sử dụng đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất
• Thơ Cao Bá Quá
• Sử dụng danh tự của các anh hùng hào kiệt
• Thơ chữ Hán
• Con người cá nhân trong văn học cổ Việt Nam