TAILIEUCHUNG - Ngữ pháp, ngữ nghĩa của “thôi” , “ngừng”

Bài viết này phân tích so sánh ngữ pháp và ngữ nghĩa của “thôi” và “ngừng” – hai vị từ biểu hiện sự tình kết thúc của tiếng Việt. Trong đó, vấn đề giá trị thể của hai vị từ sẽ được quan tâm ở mức độ cần thiết. “Thôi” và “ngừng” có nhiều thuộc tính cú pháp-ngữ nghĩa chung, nhưng cũng có nhiều khác biệt. | SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 18, Ngữ pháp, ngữ nghĩa của “thôi”, “ngừng” Nguyễn Vân Phổ Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG-HCM TÓM TẮT: Bài viết này phân tích so sánh ngữ pháp và ngữ nghĩa của “thôi” và “ngừng” – hai vị từ biểu hiện sự tình kết thúc của tiếng Việt. Trong đó, vấn đề giá trị thể của hai vị từ sẽ được quan tâm ở mức độ cần thiết. “Thôi” và “ngừng” có nhiều thuộc tính cú pháp-ngữ nghĩa chung, nhưng cũng có nhiều khác biệt. Cả hai cùng diễn đạt sự “không tiếp tục” hoặc “không tái diễn” một hoạt động/quá trình; nhưng không giống như “thôi” – chỉ một sự kết thúc, “ngừng” có thể hàm ý một sự tiếp diễn sự tình đang nói đến. Cả hai tiền giả định một sự tình đang diễn ra. Nhưng “thôi” cũng có thể nói về một sự tình dự định, còn “ngừng” thì không thể. “Thôi” biểu hiện một sự tình Hoạt động hay Trạng thái; còn “ngừng” có thể biểu hiện một sự tình Hoạt động, Trạng thái hoặc Đoạn tính hữu đích. Cả hai đều có thể đi trước một bổ ngữ là ngữ vị từ. Nhưng với “thôi” thành phần bổ ngữ đó có tính [+động] [+chủ ý], trong khi với “ngừng” lại có tính [+động] [±chủ ý]. “Thôi” và “ngừng” cho thấy nhiều điểm tương đồng và khác biệt. Từ khóa: thôi, ngừng, thể kết thúc Trong kho từ vựng tiếng Việt có nhiều đơn vị diễn đạt nghĩa “không tiếp tục” hay “không tiếp diễn” một hành động, quá trình. Trong đó, thôi và ngừng là hai từ thường gây khó khăn và nhầm lẫn cho người nước ngoài học tiếng Việt. Đây cũng là hai từ hầu như chưa được các tài liệu ngôn ngữ học quan tâm giải thích, nếu không tính đến các quyển từ điển đơn ngữ – vốn rất cô đọng, khó sử dụng. Bàn về khái niệm “kết thúc”, “không tiếp tục”, “không tiếp diễn” một hành động, quá trình (và những khái niệm có liên quan), ngôn ngữ học thường khảo sát dưới góc độ thể (aspectual value). Do mục đích ứng dụng và do khuôn khổ có hạn của bài viết này, chúng tôi sẽ đi sâu phân tích ngữ pháp và ngữ nghĩa của hai từ trên, trong đó thể cũng sẽ được bàn đến ở một mức độ cần thiết. Trong .

• Ngôn ngữ học
• Ngữ pháp của thôi
• Ngữ nghĩa của thôi
• Ngữ pháp ngừng
• Ngữ nghĩa ngừng
• Nghĩa tiếng Việt
• Nghĩa tình thái
• Nghĩa đánh giá
• Nghĩa phi miêu tả
• Từ điển tiếng Việt
• Cơ sở ngữ nghĩa phân tích ngữ pháp
• Cơ cấu ngữ pháp tiếng Việt
• Ngữ pháp tiếng Việt hiện đại
• Khái niệm Tiếng có nghĩa
• Khái niệm Tiếng vô nghĩa
• Khái niệm về Tiếng trong tiếng Việt
• Ngôn ngữ học tiếng Việt
• Tiếng trong tiếng Việt
• Vai nghĩa trong câu tiếng Việt
• Cú pháp vai nghĩa trong câu tiếng Việt
• Chức năng cú pháp nghĩa câu tiếng Việt
• Vai đối thể trong câu tiếng Việt
• Vai tạo thể trong câu tiếng Việt
• Vai phương thức trong câu tiếng Việt
• Luận văn Thạc sĩ Ngôn ngữ học
• Xấu nghĩa trong tiếng Việt
• Tốt nghĩa trong tiếng Việt
• Sắc thái ngữ nghĩa
• Vị từ trạng thái tiếng Việt
• Danh từ đơn vị tiếng Việt
• Từ vựng và ngữ nghĩa tiếng Việt
• Bài giảng Từ vựng và ngữ nghĩa tiếng Việt
• Ngữ nghĩa tiếng Việt
• Nghĩa của từ
• Trường từ vựng ngữ nghĩa
• Ý nghĩa mức độ trong tiếng Việt
• Thể hiện ý nghĩa mức độ
• Ý nghĩa mức độ trong tiếng Anh
• Mức độ trong tiếng Việt và tiếng Anh
• Ý nghĩa mức độ
• Hoạt động giao tiếp
• Ngôn ngữ học
• Việt ngữ tinh nghĩa từ điển
• Ebook Việt ngữ tinh nghĩa từ điển
• Từ đồng nghĩa
• Nhóm từ đồng nghĩa
• Từ đồng nghĩa trong tiếng Việt
• Ngôn ngữ Việt
• Từ ghép điệp nghĩa
• Ngữ pháp tiếng Việt
• Từ gần nghĩa trong tiếng Việt
• Hiện tượng từ ghép
• Nghĩa gốc của số từ
• Ngữ nghĩa của số từ tiếng Việt
• Khả năng chuyển nghĩa của số từ
• Hiện tượng chuyển nghĩa của số từ
• Sự chuyển nghĩa lâm thời
• Tìm hiểu số từ tiếng Việt
• Gốc và nghĩa từ Việt thông dụng
• Từ gốc tiếng Việt
• Tiếng Việt truyền thống
• Hiểu và viết đúng tiếng Việt
• Giải nghĩa tiếng Việt
• Sự phát triển nghĩa trong tiếng Việt
• Tính đa nghĩa của từ
• Sự phát triển nghĩa của từ công cụ
• Tính đa nghĩa của từ công cụ
• Sự phát triển nghĩa của kết từ
• Tiếng Việt 3
• Từ vựng Tiếng Việt ở bậc Tiểu học
• Từ vựng Tiếng Việt
• Hệ thống ý nghĩa của từ Tiếng Việt
• Chức năng của giới từ tiếng Việt
• Giới từ tiếng Việt
• Liên từ tiếng Việt
• Sự linh hoạt của giới từ tiếng Việt
• Hiện tượng đa nghĩa
• Phân tích định lượng từ đa nghĩa từ vựng
• Từ đa nghĩa từ vựng trong tiếng Việt
• Từ ngữ tiếng Việt
• Từ điển Trái nghĩa Đồng nghĩa Việt Nam
• Ngôn ngữ Việt Nam
• Từ trái nghĩa
• Đặc trưng ngữ nghĩa
• Nghĩa của từ tình thái Bèn
• Tiếng Việt hiện đại
• Nghĩa tình thái của hư từ tiếng Việt
• Nghĩa tình thái của Bèn
• Thuật ngữ thể thao tiếng Việt
• Ngữ nghĩa thuật ngữ thể thao tiếng Việt
• Hình thức thuật ngữ thể thao tiếng Việt
• Cấu trúc ngữ nghĩa thuật ngữ thể thao
• Thuật ngữ thể thao tiếng Anh
• Logic ngữ nghĩa từ hư tiếng việt
• Ngữ nghãi tiếng Việt
• Hư từ tiếng Việt
• Ngữ nghĩa từ hư tiếng việt
• Logic nhận thức
• Ý nghĩa cảm thán trong tiếng Khmer
• Phương thức biểu thị ý nghĩa cảm thán
• Từ ngữ biểu thị ý nghĩa cảm thán
• Cấu trúc biểu thị ý nghĩa cảm thán
• Ngữ âm biểu thị ý nghĩa cảm thán
• Câu cảm thán
• Biện pháp chuyển nghĩa ẩn dụ
• Chuyển nghĩa trong tiếng Nga
• Vốn từ vựng ngữ nghĩa
• Biện pháp tu từ trong tiếng Nga
• Ngôn ngữ tiếng Việt
• Một số đặc điểm ngữ nghĩa
• Đặc điểm ngữ nghĩa
• Ngữ nghĩa của từ
• Ngữ nghĩa trong Tiếng Việt
• Khai thác ngữ nghĩa của từ