TAILIEUCHUNG - Nâng quyền cho các dân tộc thiểu số trong quản lý rừng cộng đồng: Những giá trị rừng tâm linh truyền thống
Bài viết này đề cập đến quyền cho các dân tộc thiểu số trong quản lý rừng cộng đồng và nêu lên giá trị của hai loại của rừng tâm linh: rừng thiêng và rừng ma. Đối với dân tộc thiểu số, họ sống với rừng bằng tất cả cuộc đời họ có, và bằng sự biết ơn, đoạt lấy rừng bằng rìu và lửa, nhưng không lãng phí cũng chẳng tàn phá, vừa đủ để sinh tồn. | TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, Trường Đại học Khoa học – Đại học Huế Tập 4, Số 2 (2016) NÂNG QUYỀN CHO CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ TRONG QUẢN LÝ RỪNG CỘNG ĐỒNG: NHỮNG GIÁ TRỊ RỪNG TÂM LINH TRUYỀN THỐNG Hồ Viết Hoàng Khoa Việt Nam học, Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế. E-mail: TÓM TẮT Trong xã hội Cơ Tu, làng là một tổ chức xã hội cơ bản và duy nhất, ở đó không có tổ chức nào lớn hơn hay nhỏ hơn làng. Đặc tính này của xã hội được phản ánh thông qua vai trò chủ sở hữu và quyền quản lý, duy nhất của làng đối với mọi tài nguyên đất và rừng. Trong đó, rừng cộng đồng là một dạng đất công thuộc quyền sở hữu của làng, được quản lý thông qua luật tục - một công cụ hữu hiệu nhằm đảm bảo tính chất sở hữu cộng đồng đối với loại hình tài nguyên quan trọng này. Tất cả mọi thành viên của cộng đồng phải chấp hành mọi quy định/chế tài trong luật tục. Bên cạnh đó, cùng với luật tục và cao hơn luật tục, người Cơ Tu còn được “quản lý” bằng sự “thiêng hóa” bởi hệ thống các Thần linh/Yang. Gắn liền với hình thức sở hữu và quản lý này là loại hình rừng tâm linh - một nguồn tài nguyên mang nhiều giá trị vật chất lẫn tinh thần. Từ khóa: Rừng cộng đồng; rừng tâm linh; rừng thiêng; rừng ma. MỞ ĐẦU Tình trạng rừng bị chảy máu, suy kiệt1 đang đặt ra nhiều thách thức đối với sự quản lý của Nhà nước. Rất nhiều giải pháp được đặt ra, trong đó có việc tìm hiểu các giá trị truyền thống của người dân về rừng cộng đồng. Người Cơ Tu ở tỉnh Thừa Thiên Huế sống dựa vào rừng, gắn bó mật thiết với rừng không chỉ về mặt vật chất, mà còn cả những giá trị tinh thần, tâm linh. Đối với đồng bào, rừng là “một phần bản nguyên của con người”, đó không chỉ là không gian mà còn là thời gian; là sự vĩnh hằng, là cõi vô cùng2. “Sống rừng nuôi, chết rừng chôn”, bởi vậy họ sống với rừng bằng tất cả cuộc đời họ có, và bằng sự biết ơn, đoạt lấy rừng bằng rìu và lửa, nhưng không lãng phí cũng chẳng tàn phá, vừa đủ để sinh tồn3. Đối với người Cơ Tu, rừng tâm linh là kho dự trữ 1 Năm 1943, Việt .
đang nạp các trang xem trước
