TAILIEUCHUNG - Điều kiện hình thành văn hóa võ Bình Định
Bình Định là mảnh đất có lịch sử lâu đời, có văn hóa võ đặc sắc. Khởi nghĩa nông dân Tây Sơn đã đưa võ phát triển tới đỉnh cao, hòa vào máu thịt, vào tinh thần của người dân, trở thành bản sắc văn hóa. Văn hóa võ Bình Định hình thành trong những điều kiện nhất định. Bài viết phân tích điều kiện về địa lý tự nhiên, nguồn gốc dân cư, xã hội góp phần hình thành văn hóa võ Bình Định. | Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 10(83) - 2014 ĐIỀU KIỆN HÌNH THÀNH VĂN HÓA VÕ BÌNH ĐỊNH TRẦN THỊ HUYỀN TRANG * Tóm tắt: Bình Định là mảnh đất có lịch sử lâu đời, có văn hóa võ đặc sắc. Khởi nghĩa nông dân Tây Sơn đã đưa võ phát triển tới đỉnh cao, hòa vào máu thịt, vào tinh thần của người dân, trở thành bản sắc văn hóa. Văn hóa võ Bình Định hình thành trong những điều kiện nhất định. Bài viết phân tích điều kiện về địa lý tự nhiên, nguồn gốc dân cư, xã hội góp phần hình thành văn hóa võ Bình Định. Từ khóa: Võ cổ truyền; văn hóa võ; Bình Định; Quy Nhơn. 1. Mở đầu Trong lịch sử Việt Nam nhất là trong giai đoạn trung, cận đại, Bình Định có vị thế đặc biệt. Vùng này xưa vốn thuộc đất Việt Thường Thị, sau đổi là Lâm Ấp. Khi đất Lâm Ấp trở thành vương quốc Chiêm Thành thì nơi đây là châu Vijaya. Trong châu có thành Đồ Bàn (hay Chà Bàn), đó là kinh đô Chiêm Thành suốt năm thế kỷ (X - XV). Giữa thế kỷ XV, vua Chiêm Trà Toàn nhiều lần đem quân đánh lấn vùng Châu Hoá, biên thuỳ phía nam Đại Việt. Vua Lê Thánh Tông phải đích thân cầm binh đánh dẹp, năm 1471 giải tỏa kinh thành Đồ Bàn, lấy núi Thạch Bi phân ranh giới với Chiêm Thành, sáp nhập châu Vijaya vào lãnh thổ Đại Việt, đặt làm phủ Hoài Nhơn thuộc đạo Quảng Nam. Vùng đất này suốt thời Trịnh Nguyễn phân tranh là phủ Quy Nhơn, nơi phát tích phong trào nông dân Tây Sơn, rồi trở thành kinh đô của vương triều Tây Sơn (của Nguyễn Nhạc), đến năm 1832 mới trở thành tỉnh Bình Định do chủ trương của 84 vua Minh Mạng. Nếu tính từ 1471 đến nay, Bình Định đã có 543 năm. Trải qua bao biến thiên lịch sử, võ Bình Định không ngừng sàng lọc, nâng cao, trở thành một nét văn hóa đặc sắc, ảnh hưởng mạnh mẽ đến các thành tố văn hóa khác (văn học dân gian, văn học viết, lễ hội, phong tục, sinh hoạt, y thuật). Văn hóa võ thấm sâu trong đời sống cư dân Bình Định. Vậy, điều kiện gì đã khiến Bình Định trở thành nơi hội tụ và thăng hoa của văn hóa võ?(*) 2. Điều kiện địa lý tự nhiên Bình Định là một tỉnh duyên hải Nam Trung bộ Việt Nam,
đang nạp các trang xem trước
