Đã từ lâu, sách luôn là món ăn tinh thần không thể thiếu được trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Sách luôn là một kho tàng huyền bí làm kích thích sự tò mò của biết bao người. Nó càng bí ẩn bao nhiêu thì càng gợi sự say mê của con người bấy nhiêu. Nếu chúng ta không thể sống thiếu bạn thì ta cũng không thể sống thiếu sách được. Sách là chiếc chìa khóa mở mang sự hiểu biết và làm đẹp cuộc đời. Cho nên khi nhận định về giá trị của sách, nhà văn Gor-ki viết:
"Sách mở rộng ra trước mắt tôi những chăn trời mới"
Sự thật sách có được một giá trị to lớn và kì diệu đến thế không?
Trong đời sống xã hội, nếu như không có sách báo để cho mọi người giải trí sau những giờ phút căng thẳng làm việc, không có một nguồn thông tin nào để biết được mọi diễn biến ở trong nước và ngoài nước, cũng như không tiếp xúc được một kiến thức mới lạ nào... thử hỏi cuộc sống, xã hội đó sẽ ra sao? Do vậy, chính nhờ có sách báo mà đời sống con người thoải mái hơn, tầm hiểu biết được mở rộng, nâng cao hơn. Sách bao giờ cũng mang đến cho chúng ta nhiều điều mới mẻ. Sách có nhiều loậi, mang nhiều đề tài khác nhau. Do đó, nó giúp ta có nhiều kiến thức ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Đến với sách, chúng ta không chỉ biết được những việc xảy ra trên quả đất, những sự kiện của thời nay mà ta còn biết được cả những việc đã xảy ra từ thời xa xưa hoặc những vấn đề liên quan ở trên cung trăng hoặc ở sâu dưới đáy đại dương. Xem lại truyện cổ tích, ta biết được cuộc sống, ước mơ của cha ông ta thuở trước. Sách lịch sử giúp ta hình dung những trận ác chiến của quân thù, những thời vàng son rực rỡ của các triều đại... Sách còn giới thiệu với ta những kinh nghiệm, những thành tựu về khoa học, nông nghiệp, còng nghiệp và cả về chính trị nữa. Ngoài ra, sách còn là hướng dẫn viên đưa ta tới những danh lam thắng cảnh, những kì quan trên thế giới. Tất cả những điều trên là "chân trời mới" như lời nhận định của nhà văn. Sách còn dạy ta biết bao điều hay lẽ phải trong cuộc đời, giúp ta sống ngày một hoàn thiện hơn nữa về nhân phẩm, đạo đức của con người. Cho nên, ta có thể nói rằng sách là người bạn thân vô cùng hữu ích, mang lại niềm tin yêu, vui vẻ đến cho ta. Sách không những giúp ta mở mang kiến thức, mở rộng tầm nhìn mà còn mang lại nguồn hạnh phúc, sự thanh thản cho tâm hồn. Sách vừa là người bạn vừa là người thầy luôn có mặt trong cuộc sông của ta. Do đó, lời nhận định trên của Gor-ki là một nhận định đúng đắn.
Nhưng không phải bất cứ loại sách nào cũng là người bạn tốt cho con người. Bao giờ cũng vậy, bên cạnh cái tốt luôn có mặt cái xấu. Cho nên chúng ta cần phải phân biệt được loại sách chứa đựng nội dung tốt và loại sách có nội dung xấu. Đọc sách tốt, ta có được những hiểu biết đúng đắn về cuộc sống, từ đó tình cảm yêu ghét sẽ đặt đúng chỗ rạch ròi. Sách tốt góp phần giáo dục ta biết sống nhân ái, biết khát vọng để vươn tới cái đẹp. Rõ ràng "mọi quyển sách tốt đều là bạn hiền". Bên cạnh đó, các loại sách xấu cũng đã ảnh hưởng không ít đến con người. Sách xấu là những văn hóa phẩm đồi trụy, đen tối. Chúng xuyên tạc cuộc sống và con người, đẩy ta vào u mê, ngu muội. Những loại sách ấy không dạy ta biết sống yêu thương, lành mạnh mà lại. bôi nhọ xã hội, làm đen tối tâm hồn trong sáng thanh thiếu niên khiến ta phát sinh ra những ý nghĩ xấu xa. Loại sách ấy lại kích động, gây nên những thị hiếu thấp kém, những lối sông đồi trụy. Xã hội sẽ ra sao nếu thanh thiếu niên đều say sưa đọc sách xấu, làm những việc xấu xa, hại đến bản thân, gia đình và xã hội, đất nước? Do vậy sách xấu không thể lan tràn trong xã hội, không thể để trí óc con người bị nhồi nhét bởi những kiến thức không ra gì lại còn có hại nữa. Muốn thế, chúng ta phải xa lánh những loại sách ấy, phải biết chọn sách phù hợp với lứa tuổi của mình. Chúng ta đọc sách là để giải trí một cách trong sáng, lành mạnh, coi đó là một thú vui tinh thần. Bên cạnh đó, ta nên coi sách là một cách tự học, tự bồi dưỡng - Vì vậy, phải biết đọc sách đúng lúc, đúng chỗ. Không phải lúc nào cũng học như con mọt sách hay đọc sách để rồi không thực tế như chàng Đơn Kihôtê nhà quý tộc tài ba xứ Mantra. Chúng ta phải biết sắp xếp thời gian hợp lí, đọc sách đúng cách để biến kiến thức của sách thành kiến thức của riêng mình. Sách là người bạn tốt cho ai biết nâng niu, trân trọng và biết học hỏi, tìm tòi. Chúng ta sẽ không tiến bộ nếu lười đọc sách mà không hiểu hoặc đọc bừa bãi...
Xét cho cùng, câu nói của nhà văn Gor-ki "Sách mở rộng ra trước mắt tôi những chân trời mới" hàm chứa một ý nghĩa phong phú và cũng là một lời khuyên vô cùng quý giá.
